Zelf duurzame energie opwekken

Bedrijven en instellingen in Nederland wekken steeds vaker zelf hun eigen duurzame energie op. Met behulp van bijvoorbeeld de zon, de wind, biomassa, warmte-koude opslag of biogas kan schone, klimaatneutrale energie worden opgewekt.

De terugverdientijd van de investering in duurzame energieopwekking is afhankelijk van diverse factoren, zoals de techniek die wordt ingezet en de schaalgrootte. Ook spelen subsidies, de prijsstijging van grijze energie en de waardevermeerdering van het vastgoed een rol. Vraag de op deze pagina genoemde partners van het Klimaatplein naar de verschillende mogelijkheden. En kijk hieronder voor meer informatie over de verschillende technieken.

De zon kan warmte en elektriciteit leveren.

Met behulp van zonnecollectoren wordt warm water geleverd via een systeem dat zowel op een schuin als platdak kan worden geplaatst. In sommige periodes levert de zon onvoldoende energie om het water naar de gewenste waarde van 65 graden Celsius te brengen. Daarom is dit systeem tevens aangesloten op een boiler, de CV-Ketel of de warmtepomp. Een zonnecollector is rendabel bij een dagelijkse warm water behoefte van enkele honderden liters (denk aan veel gebruikte douches, warm water voor reiniging van productievloeren of proceswater). Indien u alleen enkele emmers voor schoonmaken en warm water voor het handenwassen gebruikt, is het niet rendabel.

Zonnepanelen zetten zonlicht om in elektriciteit. Een paneel heeft standaard een oppervlakte van 1,65 m2 en is zo’n 2 centimeter dik. Ze bestaan uit een glasplaat waaronder zonnecellen zitten. De elektriciteit die wordt gemaakt wordt door middel van een omvormer naar de gebruikelijke wisselspanning van 230 Volt getransformeerd. Omdat zonnepanelen op licht werken, hoeft de zon niet persé te schijnen om toch energie op te wekken. Zonnepanelen kunnen zowel op plat als een schuin dak worden gemonteerd. Gemiddeld gaan de panelen 25 jaar mee, de omvormer 10 tot 15 jaar. In bedrijfssituaties wordt meestal aanbevolen om de panelen niet op zuid, maar oost-west te plaatsen. Zo kunnen er meer panelen op uw dak en is de energieopbrengst beter verdeeld over de dag. De terugverdientijd is dan wel iets langer.

Zonnepanelen zijn het afgelopen jaar flink goedkoper geworden en de verwachting is dat de prijsdaling nog even doorgaat. Gemiddeld worden zonnepanelen die nu bij bedrijven worden geplaatst terugverdiend in 6-10 jaar. Dit hangt af van subsidies, salderen en uw eigen elektriciteitsprijs.

Er zijn subsidies en fiscale voordelen > voor zonnepanelen.

Klik hier voor meer praktische tips over het plaatsen van zonnepanelen >

Een relatief goedkope manier om duurzame stroom te maken is met een grote moderne windmolen. Een windturbine met een vermogen van 2 à 3 MegaWatt produceert jaarlijks, afhankelijk van de plaatselijke windomstandigheden, tussen de 4 en 6 miljoen kWh groene stroom. De investering bedraagt ongeveer 1,4 miljoen euro per MegaWatt en wordt binnen 7 tot 10 jaar terugverdiend. Voor de geproduceerde stroom ontvangt de eigenaar 7 à 9 cent per kWh, waarvan een deel bestaat uit rijks-subsidie. Het vinden van een geschikte plek en het verkrijgen van alle vergunningen voor zo’n grote windturbine valt niet altijd mee. Er moet onder andere rekening gehouden worden met omliggende woningen, externe veiligheid, landschap en ecologie. Maar als de windturbine eenmaal draait levert dat niet alleen veel schone duurzame stroom, maar ook een goed financieel rendement op.

Ook met behulp van zogeheten ‘Urban wind turbines’ is makkelijk en redelijk geluidsloos duurzame windenergie op te wekken. Deze turbines zijn op bijvoorbeeld daken van scholen of bedrijfspanden te installeren. Hiervoor is niet altijd een vergunning nodig. De elektriciteitsproductie van deze turbines is afhankelijk van het type en de grootte van de turbine. De terugverdientijd is aanmerkelijk langer dan die van een grote windmolen.

Biomassa is materiaal van dierlijke of plantaardige oorsprong, bijvoorbeeld afkomstig uit landbouw of bosbouw of als afval uit productieprocessen. Biomassa kan worden vergist, waardoor biogas ontstaat. Biomassa kan ook meegestookt worden in energiecentrales. Dit laatste wordt veel gedaan. Het grootste gedeelte van de in Nederland opgewekte groene stroom is afkomstig van biomassa.

Het door een vergister geproduceerde biogas kan rechtstreeks worden toegepast door de producent, indien deze een grote warmte-/ elektriciteitsbehoefte heeft. Denk aan rioolwater-zuiveringsinstallaties. Het biogas kan niet rechtstreeks in het aardgasnet gepompt worden. Daartoe moet het biogas eerst opgewerkt worden tot groen gas. Dit soort projecten zijn grootschalig van aard en worden met subsidies gestimuleerd.

Warmte-krachtkoppeling, ofwel WKK, is het principe om warmte en elektriciteit gelijktijdig te produceren. Op deze manier wordt aardgas veel efficiënter gebruikt dan wanneer apart warmte met een ketel gemaakt wordt en grijze stroom wordt ingekocht. WKK is het snelst rendabel voor bedrijven die een zeer lage gasprijs hebben (bijvoorbeeld de tuinbouw) of bedrijven die ook in de zomermaanden of het voor- en naseizoen een redelijke warmtevraag hebben, zoals zwembaden, hotels, zorglocaties en industrieën. Voor deze bedrijven kan de CO₂-besparing wel 30% bedragen t.o.v. conventionele opwek. Als de WKK groen gas gebruikt, is de warmte en elektriciteit zelfs helemaal CO₂-vrij.

Lees hier meer praktische informatie over warmte-krachtkoppeling >

Een warmtepomp kan een duurzaam alternatief zijn voor een gasgestookte verwarmingsketel. Een warmtepomp maakt geen warmte, maar verplaatst deze. Een warmtepomp kan de warmte betrekken uit de bodem, omgevingslucht, water of ijs en afgeven aan de binnenlucht of het CV-water. Een warmtepomp gebruikt ook energie, maar kan hiermee een factor 3 tot 6 aan warmte verplaatsen. Met de huidige energieprijzen voor ondernemers is een warmtepomp een veel goedkopere wijze van verwarmen.

Hiervoor moet wel geïnvesteerd worden. Een warmtepomp is circa 3 maal duurder dan een gemiddelde CV ketel. De terugverdientijden liggen gemiddeld tussen de 5 en 7 jaar, maar nemen naar verwachting de komende jaren snel af.

Belangrijk nadeel van warmtepompen is, dat ze het CV water niet tot 80°C kunnen verwarmen, maar blijven steken op maximaal 50°. Het beste rendement wordt behaald bij 35°. Dit betekent dat u een lage temperatuur afgifte systeem nodig heeft. (vloer/ wandverwarming ofwel een grotere capaciteit aan indirect gestookte luchtverwarmers). Daarnaast kan het systeem minder grote pieken aan, wat weer eisen stelt aan tocht- en isolatie voorzieningen.

Warmtepompen verbruiken relatief weinig energie en kunnen tot 40% zuiniger zijn dan de beste, gasgestookte CV-ketel.

Een alternatieve oplossing is een hybride warmtepomp. Hier wordt een warmtepomp gecombineerd met een HR-ketel. De ketel wordt hierbij voornamelijk ingezet in de winterperiode, en de warmtepomp vooral in het voor- en naseizoen.

Nb. Formeel is een warmtepomp geen duurzame verwarmingsbron, wanneer deze werkt op grijze stroom. Bij de productie van grijze stroom gaat een groot deel van de rendementswinst ten opzichte van gasgestookte verwarming, weer verloren in de elektriciteitscentrale. Wordt deze elektriciteit duurzaam opgewekt door middel van wind, water of de zon, dan is het wel een duurzame bron. Lees in deze wegwijzer meer over de voordelen en praktische tips bij installatie van de warmtepomp >

Warmtepanelen met infrarood straling verwarmen niet de lucht, zoals bij traditionele verwarming, maar alleen het oppervlakte waarop het gericht is. Dit betekent dus dat u niet onnodig de lucht boven u aan het verwarmen bent. Het kan voor binnen- en buitenruimten gebruikt worden. Bijvoorbeeld voor kantoren, huizen, bedrijfshallen, maar ook voor dierenverblijven of terrassen. Omdat er geen luchtcirculatie optreedt bij deze wijze van verwarmen, circuleert er ook minder stof in de ruimte. De panelen zijn, afhankelijk van de aanbieder, met een draadloze thermostaat of via een app op afstand aan en uit te schakelen.

Door rechtstreeks de objecten aan te stralen met infrarood verwarming, heeft u een veel efficiëntere verwarming dan bij convectie, waarbij eerst de lucht moet verwarmd worden. Dit is overduidelijk in hoge bedrijfsruimtes, maar ook toepasbaar voor afzonderlijke (werk)plaatsen waar verwarming nodig is. U kunt met infraroodpanelen 1 homogene ruimte creëren of juist alleen daar verwarmen, waar u behoefte heeft aan comfort. Op deze manier kunt u fors op uw energiekosten besparen.

Er is voor deze verwarmingstechniek geen aardgas nodig, maar stroom. En wanneer die stroom is opgewekt met bijvoorbeeld eigen zonne-energie, windenergie of gevoed met groene stroom, dan werken de infrarood zonnepanelen volledig energieneutraal.