CSRD in een notendop: de Europese richtlijn die duurzaamheid zichtbaar maakt

In november 2022 keurde de Raad van de Europese Unie de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) goed. Deze richtlijn verplicht veel meer bedrijven dan voorheen om te rapporteren over hun impact op mens, milieu en klimaat. De informatie wordt onderdeel van het bestuursverslag en moet voldoen aan de European Sustainability Reporting Standards (ESRS). Het doel is om duurzaamheidsinformatie duidelijker, betrouwbaarder en beter vergelijkbaar te maken, stelt Tara Jankowski, Associate Director of Sustainability bij ADEC Innovations.

Wat vervangt de CSRD?

De CSRD vervangt de Non-Financial Reporting Directive (NFRD) uit 2014. Waar de NFRD slechts een beperkte groep bedrijven verplichtte tot rapporteren, breidt de CSRD dit sterk uit. Bovendien moeten bedrijven uitgebreider rapporteren over beleid en prestaties op het gebied van milieu, sociale aspecten en goed bestuur. Hierdoor krijgen investeerders, beleidsmakers en andere stakeholders een realistischer beeld van hoe duurzaam een organisatie opereert.

Voor wie geldt de CSRD?

De richtlijn geldt voor vier hoofdgroepen:

1. Bedrijven die al onder de NFRD vielen: grote organisaties van openbaar belang met meer dan 500 werknemers, waaronder beursgenoteerde bedrijven, banken en verzekeraars.
2. Grote ondernemingen binnen de EU: bedrijven die aan minstens twee van de volgende criteria voldoen:
   • balanstotaal > €20 miljoen
   • omzet > €40 miljoen
   • meer dan 250 werknemers
3. Beursgenoteerde mkb-bedrijven: met uitzondering van micro-ondernemingen.
4. Niet-EU-bedrijven met substantiële EU-activiteiten: ondernemingen met meer dan €150 miljoen omzet in de EU én een dochter of filiaal met meer dan €40 miljoen omzet. Deze mogen tot 2030 gebruikmaken van een groepsrapportage van het moederbedrijf.

Wat moeten bedrijven rapporteren?

De rapportage moet voldoen aan de ESRS-standaarden, opgesteld door EFRAG. Bedrijven rapporteren over vier domeinen:

• Bedrijfsmodel en strategie
• Due diligence en impactmanagement
• Risico’s en risicobeheer
• KPI’s en prestaties

Controle en handhaving

Tara Jankowski, Associate Director of Sustainability bij ADEC Innovations geeft aan: “Een onafhankelijke assurance-dienstverlener moet de duurzaamheidsrapportage controleren. In eerste instantie geldt een beperkte controle, die later kan worden uitgebreid naar een zwaardere audit. Het controleverslag verschijnt samen met het jaarverslag. Lidstaten vertalen de richtlijn naar nationale wetgeving en bepalen hun eigen sancties bij niet-naleving”.

Voorbereiding door bedrijven

Voorbereiding is essentieel. Belangrijke stappen zijn:

• Uitvoeren van een gapanalyse
• Toepassen van dubbele materialiteit
• Berekenen van scope 1-, 2- en 3-emissies
• Samenwerken met een assurance-partner
• Duidelijk toewijzen van verantwoordelijkheden binnen de organisatie

Bedrijven die al rapporteren volgens GRI, CDP of TCFD hebben een voorsprong, maar moeten hun processen doorgaans verder aanscherpen om volledig aan de CSRD te voldoen.

Versoepelingen in ontwikkeling

Het Europees Parlement stelde in november enkele versoepelingen voor. De belangrijkste is een hogere drempel voor rapportageplicht: 1.750 medewerkers en een omzet van €450 miljoen. Daarnaast komt er geen verplichting tot ‘reasonable assurance’, maar blijft ‘limited assurance’ de norm. Hierover volgt nog overleg tussen de Europese Commissie en de lidstaten.

Implementatie in Nederland

Hoewel de CSRD op 5 januari 2023 van kracht werd, is de Nederlandse implementatie nog gaande. De invoering verloopt in fasen:

• Vanaf 2025: bedrijven die al onder de NFRD vallen, rapporteren over boekjaar 2024.
• Vanaf 2028: grote bedrijven rapporteren over boekjaar 2027, wanneer zij voldoen aan twee van drie criteria: omzet > €50 miljoen, balanstotaal > €25 miljoen, >250 werknemers.
• Vanaf 2029: beursgenoteerde mkb-bedrijven rapporteren over boekjaar 2028.

Beloning voor duurzame bedrijven

De CSRD vraagt extra inspanning, maar levert ook voordelen op. Door duidelijkere en beter controleerbare informatie krijgen investeerders en andere stakeholders meer inzicht in de werkelijke duurzaamheid van organisaties. Bedrijven die duurzaamheid serieus nemen, kunnen zich hierdoor beter onderscheiden.