“Het klimaat is als een spin met verschillende poten”

Helga van Leur is als weervrouw gefascineerd door de aarde en haar schoonheid. Onlangs ging ze mee op een wetenschappelijke expeditie naar het Noordpoolgebied om zelf vast te stellen wat het effect van klimaatverandering is.

Helga, je bent onlangs op expeditie naar Spitsbergen geweest om de veranderingen in het Noordpoolgebied in kaart te brengen. Wat heb je gezien?

“De impact van de mens en de kwetsbaarheid van het poolgebied zijn een uitvergroting van waar we wereldwijd tegenaan lopen. Al in de jaren 60 hebben Nederlanders een jaar lang metingen gedaan op Edgeøya, een eiland van Spitsbergen. Zij zijn nu ook weer meegegaan, samen met wetenschappers uit veel verschillende disciplines, zoals: archeologen, maritieme wetenschappers, plantenkenners en glaciaal meteorologen. Door nu opnieuw een momentopname te maken, kunnen we die vergelijken met 40 jaar geleden. Binnen een aantal jaren kan je dan ook weer kijken wat er dan veranderd is.”

Was er een groot verschil met 40 jaar terug?

“Het viel op dat het land omhooggekomen is en dat er veel meer meertjes zijn. Doordat ijs druk uitoefent op het land, komt dit omhoog als het smelt. Ook heel veel gletsjers zijn enorm teruggetrokken in vergelijking met 40 jaar geleden. Het zee-ijs waar ijsberen hun voedsel vinden, is maar korter aanwezig.”

Waar komt jouw fascinatie voor het klimaat vandaan?

“Ik vind aardrijkskunde gewoon erg fascinerend. Hoe landschappen gevormd worden … Ik vind het fantastisch. Het is gewoon mooi, de verschillende vormen en kleuren. Het intrigeert mij hoe alles met elkaar samenhangt.”

Op een paar uitzonderingen na is er niemand meer die erover twijfelt dat de mens een hand heeft in de klimaatverandering. De mens moet het dus ook gaan oplossen. Hoe zie jij dat?

“Ik zie ook wel de snelheid waarmee de mensheid groeit en de impact op de hoeveelheid grondstoffen. We plegen roofbouw op heel veel gebieden. Er is natuurlijk ook technologie om grondstoffen in de kringloop te houden, maar er is nog een te grote onbalans. De kern van dit alles is ons eigen gedrag. Als wij altijd maar het goedkoopste willen en alles veel te snel afdanken, dan ben je bezig met verspillen en met een lineaire economie. Het hoeft ook helemaal niet. Mensen moeten vaak eerst iets vreselijks meemaken voordat ze in actie komen. Het geld dat het dan kost, is veel meer dan de investering nu om de kwetsbaarheid te verminderen. Als we vinden dat we hier veilig en betaalbaar willen blijven wonen, gaat dat gewoon geld kosten. Als een grote stad als Amsterdam straks overstroomt, kost het wellicht nog meer geld of zelfs mensenlevens.

Er is heel veel te doen, maar met de vooruitgang van de technologie heb ik ook hoop. Tien jaar geleden bestonden smartphones zelfs niet eens, en kijk nu. Technologie gaat ons helpen, dat wordt onze uitkomst. We moeten ons alleen realiseren dat we de juiste keuzes maken. Ergens in de keten wordt altijd de prijs betaald. De kassabon is uiteindelijk je stembiljet. De mens is een gemaksdier en we gaan het liefst op de automatische piloot, gericht op een overzichtelijkere korte termijn. Maar we kopiëren ook graag. Goed voorbeeld doet goed volgen. Daar kun je gebruik van maken!”

—

Benieuwd naar het hele interview met Helga van Leur over klimaatverandering vraag dan de digitale versie van Het Nationaal Afvalrapport, wAARDEvol aan op www.nationaalafvalrapport.nl

Het Nationaal Afvalrapport, wAARDEvol is een mix van cijfers over afvalverwerking en recycling, trends binnen bedrijfssectoren, wetenschappelijke en politieke c.q. beleidsmatige artikelen, luchtige en inspirerende verhalen van bekende en onbekende Nederlanders en Vlamingen over “hun” duurzaamheid.