Ook ondernemers wensen strengere handhaving energiebesparingsplicht

U wist het waarschijnlijk niet, maar in Nederland kennen we een energiebesparingsplicht. Een ondernemer moet alle energiebesparende maatregelen die zich in vijf jaar of korter terugverdienen uitvoeren. Dit is een verplichting uit het zogenoemde Activiteitenbesluit van de Wet milieubeheer.

Nu is het normaal gesproken zo dat wanneer je je niet aan de wet houdt, dat je dan een boete of zelfs gevangenisstraf krijgt. Rijd je bijvoorbeeld te hard, dan krijg je een bekeuring of moet je zelfs je auto inleveren. En wanneer je als fietser zonder verlichting in het donker rijdt, of je rijdt door rood,  dan krijg je een boete. Je hebt je nu eenmaal aan de wet te houden, anders wordt het een zootje.

Handhaving bedrijfsonvriendelijk?

Bij de energiebesparingsverplichting werkt het helaas anders. Politici roepen om het hardst dat energiebesparing heel belangrijk is. Ze stellen veel geld beschikbaar om ondernemers op allerlei manieren te verleiden met een keur aan bijeenkomsten en laagdrempelige goedbedoelde adviezen. Maar als het op handhaving van de bespaarplicht aankomt zijn ze niet thuis. Bang dat ze te kijk gezet worden als “bedrijfsonvriendelijk”.

Dat is jammer want daarmee gaan we de energiebespaar-doelen uit het Energieakkoord niet halen. Bij lange na niet.

De wortel en de stok

Er zijn de afgelopen jaren honderden verleidingsinitiatieven gestart om ondernemers met behulp van inspiratiebijeenkomsten, duurzame pitches, wedstrijden, en andere goed bedoelde ideeën aan te zetten tot energiebesparing. En nu zijn er misschien ook wel een paar honderd ondernemers gestart met écht besparen en verduurzamen. Die worden dan koplopers genoemd, vaak familiebedrijven, of de innovators. En die zie je ook allemaal terug op de inspiratiebijeenkomsten, duurzame pitches of interviews in ondernemersbladen. De kans is er dat die ondernemers dat ook zonder een faciliterende overheid zouden doen. Gewoon vanuit hun maatschappelijke verantwoordelijkheid of omdat efficiënte bedrijfsvoering in hun genen zit.

De ervaring leert ons dat alleen de verleidingstools van de overheid niet werken. Te vaak verdwijnen goede voornemens over energiebesparing weer in de la. Veelal niet uit onwil maar door gebrek aan kennis, motivatie of prioriteit. Zonde van al die initiatieven. En dat terwijl er gemakkelijk op elektra en gas te besparen valt. Zo’n 20% tot 30% op het totale verbruik door investeringen die zich al binnen enkele jaren terugverdienen. Investeringen met een rendement van 20% per jaar zijn eerder regel dan uitzondering. Je bent eigenlijk gek als je die investeringen als ondernemer laat liggen. En al helemaal als anderen dat rendement graag ophalen door in jouw bedrijfsvoering te investeren, zoals zogenaamde energie service companies dat in toenemende mate laten zien.

Besparingskansen verzilveren en klimaatdoelen halen

Handhaven op de energiebesparingsplicht “Politiek onhaalbaar”? Maar ondertussen worden energie- en klimaatdoelen niet gehaald. En bovendien:  Hoe verkoop je dan je dure inefficiënte verleidingsbeleid aan de achterban zonder af en toe een tikje uit te delen aan een ondernemer, die willens en wetens besparingskansen laat liggen?

We moeten drastisch opschalen om de klimaatdoelen te halen. Iedere ondernemer móet mee en zal gehouden móeten worden aan zijn energiebesparingsplicht. Daar kun je duizend wortels voor gebruiken, maar zonder die stok gaan we er niet komen. Dat blijkt uit onze praktijk. Sterker nog: De duurzame koplopers wensen regie en handhaving van de overheid!  Die hebben niets met het idee dat “de markt het zelf wel oppakt”.

Er zijn meer handhavers nodig om toe te zien op die energiebesparingsplicht. Die kosten niets meer dan huidig beleid wanneer ze een steviger mandaat krijgen van de lokale bestuurders. Het zichtbaar en grootschalig inzetten van handhaving van de energiebesparingsplicht is nu nodig om te laten zien dat het Nederlandse energie- en klimaatbeleid menens is. En dat is niet alleen vanuit duurzaamheidsbelang, maar ook ondernemers zelf vragen om regie, duidelijke richtlijnen en handhaving van de overheid!

Herman Gels, directeur stichting MOED
Rob van der Rijt, oprichter Klimaatplein.com