Welke bronnen van broeikasgassen zijn er wereldwijd en welk relatief aandeel hebben ze?

In dit artikel wordt de relatieve verdeling van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen beschreven. Door daar inzicht in te krijgen, is ook eenvoudiger te bepalen welke oplossingen de meeste klimaatimpact hebben. Eerst beschrijven we per economische sector welk aandeel ze in de totale uitstoot heeft. Vervolgens geven we per sector aan welke oplossingen de meeste impact hebben om de broeikasgasuitstoot te verminderen.  

25% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen wordt veroorzaakt door de energiecentrales die met behulp van bijvoorbeeld kolen of aardgas energie produceren. In sommige landen is dat aandeel kleiner, omdat er bijvoorbeeld kerncentrales draaien of meer duurzame energiebronnen zijn. Maar wereldwijd komt een kwart van de uitstoot van broeikasgassen uit de energiecentrales.

24% van de uitstoot van broeikasgassen komt uit ons voedselsysteem. Dan gaat het om het verbouwen van landbouwproducten en het houden van vee, maar ook om ontbossing, het landgebruik en de manier waarop we voedsel distribueren en consumeren. Samen met de elektriciteitscentrales is het huidige voedselsysteem dus verantwoordelijk voor bijna de helft (49%) van alle uitstoot.

21% van de uitstoot komt uit de industrie, bijvoorbeeld door het maken van staal, plastic en cement. Of door het verwerken van het afval dat dankzij ons consumeren weer terug de economie inkomt.

14% van de broeikasgassen wordt veroorzaakt door transport. Zowel door voertuigen op het land, als ook op het water en in de lucht.

6% komt voort uit de gebouwde omgeving. Twee procentpunt daarvan zijn broeikasgassen uit bedrijfsgebouwen en vier procentpunt uit huishoudens. Denk aan het koken van voedsel op gas of hout, het maken van warm water en aan gassen die vrijkomen bij airconditioning.

En 10% valt onder overige bronnen. Bijvoorbeeld veroorzaakt door methaanlekken en andere gassen bij energiecentrales, of gassen die vrijkomen bij de productie van benzine en diesel uit ruwe olie.    

Wereldwijde oplossingen om uitstoot van broeikasgassen te verminderen

Fossiel energieverbruik
Voor wat betreft het minder verbruiken van fossiele energie zijn er een aantal oplossingen. Energiebesparing met behulp van bijvoorbeeld slimme thermostaten, energiezuinige verlichting, betere isolatie, groene daken enzovoort, zorgt voor minder verbruik.  En meer duurzame opwek van energie door gebruik te maken van bijvoorbeeld, geothermie, waterkracht, zon- en windenergie zijn manieren om minder fossiele bronnen door energiecentrales te verbranden. Het elektriciteitsnet moet hier dan wel op worden aangepast: het moet flexibeler in kunnen spelen op vraag en aanbod van duurzame energie, energie kunnen opslaan en ook lokaler (met zogenaamde microgrids) kunnen functioneren.

Zwaartepunten verduurzamen landbouw
In Brazilië en Indonesië en enkele andere landen worden onvoorstelbaar grote hoeveelheden bossen gekapt en verbrand. Enerzijds om het hout te winnen, anderzijds en vooral om er landbouwgrond van te maken. Die nieuwe landbouwgrond wordt in Brazilië met name gebruikt om er veevoer te verbouwen en in Indonesië om er palmolie-plantages neer te zetten.

Het vee (vooral rund) dat er wereldwijd is zorgt voor een grote uitstoot van het broeikasgas methaan door te boeren en scheten te laten. Het drastisch minder eten van vlees en zuivelproducten draagt dan direct bij aan minder ontbossing (want er is minder veevoer nodig) en minder methaanuitstoot. Meer plantaardig voedsel is dan een oplossing, maar ook het voorkomen van voedselverspilling (een derde van al het geproduceerde voedsel wordt verspild). Ook kan kritisch gekeken worden naar alternatieven voor palmolie.

Tenslotte zorgt het minder of anders bemesten van landbouwgrond voor minder uitstoot van het broeikasgas lachgas.

Lees hier een uitgebreide whitepaper over welke mogelijkheden er zijn om in de landbouw uitstoot van broeikasgassen te verlagen.

Verduurzamen industrie
In de industrie is de uitdaging om te zoeken naar alternatieven voor cement en plastics, dat kan bijvoorbeeld met meer biobased materialen. Ook het vervangen van koudemiddelen (zogenaamde HFC’s) door gassen met geen broeikaseffect zijn belangrijk. Een andere oplossing is het meer recyclen van materialen. Industriële bedrijven kunnen ook efficiënter produceren en minder afhankelijk worden gemaakt van fossiele brandstoffen door ze te elektrificeren of van groene waterstof als energiedrager te voorzien.        

Transport en vervoer
Van de 14% die transport bijdraagt aan alle uitstoot van broeikasgassen komt 10 procentpunt van vervoer op de weg, twee procentpunt van luchtverkeer en dan nog twee procentpunt voor overig vervoer (water, rails etc.). Door vervoersmiddelen efficiënter te laten functioneren en transporteren is al veel verbruik van diesel, benzine, kerosine etc. te verminderen. Daarnaast zijn er middelen zoals de fiets, videoconferencing en carpooling waardoor überhaupt geen uitstoot meer plaatsvindt. En tenslotte is dan elektrisch vervoer op de weg, de rails of op het water een transportwijze zonder uitstoot van broeikasgassen.

Gebouwde omgeving
Oplossingen voor de gebouwde omgeving kennen we eigenlijk allemaal: betere isolatie, dubbel of triple gas, groene daken en slimme thermostaten zorgen voor minder energieverbruik. Zonneboilers, warmtenetten of warmtepompen zorgen voor fossielvrije verwarming en biogas of efficiëntere hout-kooktoestellen voor minder CO2-uitstoot. Lekkende airco’s tenslotte zorgen voor de uitstoot van het heftige broeikasgas HFC. Voorkom daarom die lekkage of voorzie de airco van natuurlijke koudemiddelen.

Overige uitstoot
Door de fossiele industrie te verplichten om bijvoorbeeld methaanlekkages te voorkomen of het affakkelen van aardgas te verbieden is al veel winst te halen. Onderzoek de mogelijkheden om lekkages te voorkomen en verplicht de industrie vervolgens om ze toe te passen.   

Samenvatting

Samenvattend zijn er 6 sectoren die wereldwijd 100% van de uitstoot van broeikasgassen veroorzaken: energiecentrales, het voedselsysteem, de industrie, de gebouwde omgeving, transport en overig.

Bij het voorkomen van uitstoot van broeikasgassen staat eerst efficiency of reductie van verbruik op de agenda. Vervolgens is er de zoektocht naar alternatieve, fossielvrije bronnen die verduurzaming van het resterende verbruik mogelijk maken. Het 5-stappenplan op het Klimaatplein maakt ook gebruik van deze volgorde. Benieuwd naar de mogelijkheden voor uw bedrijf of instelling? Volg dan de 5 stappen naar klimaatneutraal ondernemen.  

Check ook deze film van het project Drawdown waar dit artikel een samenvatting van is.

Beelden: Shutterstock & Drawdown