Verwarmen en koelen

Uit de praktijk blijkt dat de verwarming in gebouwen vaak onnodig aan staat. Bijvoorbeeld doordat diegene die de verwarming aan heeft gezet, vergeet om deze weer uit te zetten. Deze situatie kan voorkomen worden door de radiatorknoppen of de thermostaat beter zichtbaar te maken. Én door medewerkers bewust te maken van wat energiebesparing oplevert. Een temperatuurverlaging levert gemiddeld per graad Celsius een kostenbesparing van 6% op.

Let op de instellingen

CV-ketels en airco’s worden ingesteld bij ingebruikname en daar blijft het vaak bij. Vaak blijken deze instellingen niet optimaal. Ook wijzigen de activiteiten van uw bedrijf in de loop der jaren (denk aan meer werknemers, ander ploegensysteem, openingsuren). Daarom is het slim om die installaties minstens eenmaal per jaar opnieuw af te stellen. Dat kost enkel wat werkuren van een installateur. De gemiddelde besparing loopt op tot 9%.

Vervang versleten deurrubbers van koel- en vriescellen

Deuren van koel- en vriescellen sluiten niet altijd goed als gevolg van versleten deurrubbers. Vervang deze rubbers zodat de deuren weer goed sluiten en zo de koude binnen houden. Dat bespaart energie. Een slecht sluitende deur zal op jaarbasis 2 tot 5% meer energieverbruik geven.

Je kunt de ruimtes in een bedrijfsgebouw vraagafhankelijk regelen. Dat betekent dat warmte en koude alleen in die vertrekken wordt afgegeven waar mensen zijn en dat de hoeveelheid wordt aangepast aan de eisen voor die ruimte. Dit gaat op basis van aanwezigheidsdetectie en bij voorkeur in combinatie met een instelbare temperatuurregeling per vertrek. In de regeling kan gelijk de ventilatie per vertrek worden geïntegreerd. Bij nieuwbouw van een kantoor is dit zeker rendabel (terugverdientijd <5 jaar).

Bij warmteterugwinning (wtw) wordt de frisse ingeblazen buitenlucht opgewarmd met de warmte van de afgezogen ventilatielucht. Dit is alleen toepasbaar in gebouwen met een mechanisch toe- en afvoer van ventilatielucht (gebalanceerde ofwel balansventilatie). De hoeveelheid ventilatie moet groter zijn dan 6.000 m³ per uur. Ook de warmte die vrij komt bij bepaalde processen, denk aan spuitcabines of poedercoatovens, kan worden ingezet voor warmteterugwinning.

Let op dat een warmteterugwin-systeem ook regelmatig moet worden bijgeregeld.

Een warmtepomp kan een duurzaam alternatief zijn voor een gasgestookte verwarmingsketel. Een warmtepomp maakt geen warmte, maar verplaatst deze. Een warmtepomp kan de warmte betrekken uit de bodem, omgevingslucht, water of ijs en afgeven aan de binnenlucht of het CV-water. Een warmtepomp gebruikt ook energie, maar kan hiermee een factor 3 tot 6 aan warmte verplaatsen. Met de huidige energieprijzen voor ondernemers is een warmtepomp een veel goedkopere wijze van verwarmen.

Hiervoor moet wel geïnvesteerd worden. Een warmtepomp is circa 3 maal duurder dan een gemiddelde CV ketel. De terugverdientijden liggen gemiddeld tussen de 5 en 7 jaar, maar nemen naar verwachting de komende jaren snel af.

Belangrijk nadeel van warmtepompen is, dat ze het CV water niet tot 80°C kunnen verwarmen, maar blijven steken op maximaal 50°. Het beste rendement wordt behaald bij 35°. Dit betekent dat u een lage temperatuur afgifte systeem nodig heeft. (vloer/ wandverwarming ofwel een grotere capaciteit aan indirect gestookte luchtverwarmers). Daarnaast kan het systeem minder grote pieken aan, wat weer eisen stelt aan tocht- en isolatie voorzieningen.

Warmtepompen verbruiken relatief weinig energie en kunnen tot 40% zuiniger zijn dan de beste, gasgestookte CV-ketel.

Een alternatieve oplossing is een hybride warmtepomp. Hier wordt een warmtepomp gecombineerd met een HR-ketel. De ketel wordt hierbij voornamelijk ingezet in de winterperiode, en de warmtepomp vooral in het voor- en naseizoen.

Nb. Formeel is een warmtepomp geen duurzame verwarmingsbron, als deze werkt op grijze stroom. Bij de productie van grijze stroom gaat een groot deel van de rendementswinst ten opzichte van gasgestookte verwarming, weer verloren in de elektriciteitscentrale. Wordt deze elektriciteit duurzaam opgewekt door middel van wind, water of de zon, dan is het wel een duurzame bron. Lees in deze wegwijzer meer over de voordelen en praktische tips bij installatie van de warmtepomp

Warmtepanelen met infrarood straling verwarmen niet de lucht, zoals bij traditionele verwarming, maar alleen het oppervlakte waarop het gericht is. Dit betekent dus dat u niet onnodig de lucht boven u aan het verwarmen bent. Het kan voor binnen- en buitenruimten gebruikt worden. Bijvoorbeeld voor kantoren, huizen, bedrijfshallen, maar ook voor dierenverblijven of terrassen. Omdat er geen luchtcirculatie optreedt bij deze wijze van verwarmen, circuleert er ook minder stof in de ruimte. De panelen zijn, afhankelijk van de aanbieder, met een draadloze thermostaat of via een app op afstand aan en uit te schakelen.

Door rechtstreeks de objecten aan te stralen met infrarood verwarming, heeft u een veel efficiëntere verwarming dan bij convectie, waarbij eerst de lucht moet verwarmd worden. Dit is overduidelijk in hoge bedrijfsruimtes, maar ook toepasbaar voor afzonderlijke (werk)plaatsen waar verwarming nodig is. U kunt met infraroodpanelen 1 homogene ruimte creëren of juist alleen daar verwarmen, waar u behoefte heeft aan comfort. Op deze manier kunt u fors op uw energiekosten besparen.

Er is voor deze verwarmingstechniek geen aardgas nodig, maar stroom. En wanneer die stroom is opgewekt met bijvoorbeeld eigen zonne-energie, windenergie of gevoed met groene stroom, dan werken de infrarood zonnepanelen volledig energieneutraal.

Voor het aanvoeren van frisse lucht en afvoeren van vervuilde lucht is ventilatie nodig. Wanneer er geen behoefte aan ventilatie is (omdat er niemand in de ruimte of het gebouw is), kan de ventilatie natuurlijk uit of op een lager niveau. Dit spaart elektriciteit voor de ventilatoren en energie voor koeling of verwarming.

Er zijn meerdere mogelijkheden om de ventilatie energiezuinig in te stellen:

Koppeling met verlichting
Een eenvoudige vorm is het koppelen van de ventilatie aan de verlichtingsschakelaar. Dit is toepasbaar in ruimtes zonder ramen, zoals bijvoorbeeld toiletten en douches. Eventueel kan er een timer ingebouwd worden, zodat hij wat langer aanblijft nadat de ruimte weer leeg is.

Tijdschakelaar tijdens gebruikstijden
Schakel de ventilatie in zo’n dertig minuten voordat eerste medewerker aanwezig is en uit als het alarm weer wordt aangezet. Controleer jaarlijks of de tijdschakelklok in overeenstemming is met de gebruikstijden van het gebouw.

Overwerktimer
Plaats in situaties met incidenteel afwijkende gebruikstijden een overwerktimer. Als behoefte is aan ventilatie buiten de normale gebruikstijden, kan door het bedienen van de overwerktimer, de ventilatie voor een bepaalde (extra) periode worden ingeschakeld.

CO₂-regeling
Met deze instelling ventileert de installatie op basis van de hoeveelheid CO₂ in de lucht. Dit is vooral toepasbaar in scholen en kantoren.

Energiebesparing kan gerealiseerd worden door restwarmte of -koude te hergebruiken. Bijvoorbeeld van het ene bedrijfsgebouw voor het andere. Of van de zuidgevel naar de noordgevel (winter) of omgekeerd (zomer). Of de restwarmte van een productieproces (bijvoorbeeld een compressor) voor het verwarmen van een gebouw. Plaats dan bijvoorbeeld een warmtewisselaar in een afvoerkanaal naar buiten, zodat de warmte gebruikt kan worden om de ruimtes te verwarmen of blaas de warme lucht direct de te verwarmen ruimtes in.

Liggen de afvoer- en de aanzuigkanalen van de drooglucht dicht bij elkaar, plaats dan een kruisstroom warmtewisselaar zodat de warmte uit de afvoer overgedragen kan worden op een centrale luchttoevoer van de droger. Ook warmte die vrijkomt door het koelen van producten, kan ergens anders in het gebouw nuttig gebruikt worden, voor ruimteverwarming of sanitair warmwater.