CO2-uitstoot en de invloed op klimaatsystemen

Doordat fossiele brandstoffen als olie, gas en steenkool worden verbrand voor het opwekken van energie, worden grote hoeveelheden van het broeikasgas CO2 uitgestoten in de atmosfeer. Bovendien zijn door de intensieve landbouw de emissies van de broeikasgassen methaan en lachgas, de laatste decennia sterk gestegen. Al deze gassen laten in de atmosfeer de zonnestraling wel door naar het aardoppervlak, maar houden de terugkerende straling tegen. Hierdoor is de aarde aan het opwarmen.

Omdat de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer verder toeneemt wordt de warmte op aarde steeds beter vast gehouden, waardoor de gemiddelde temperatuur aan het stijgen is. Die stijging van de temperatuur heeft grote invloed op de natuurlijke klimaatsystemen op aarde.

Conclusies klimaatorganisatie IPCC

Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) is een organisatie van de Verenigde Naties, opgericht in 1988, om de risico’s van klimaatverandering te evalueren. Het IPCC is opgericht door het United Nations Environmental Program (UNEP) en de World Metereological Organization (WMO). Doel van het IPCC is om de internationale politiek te voorzien van wetenschappelijke informatie over klimaatverandering.
Bij de opstelling van de rapporten van het IPCC zijn honderden wetenschappers betrokken uit zo’n 100 verschillende landen. Een aantal belangrijke conclusies uit het onderzoeksrapport van augustus 2021 zijn:

1. Het staat onbetwistbaar vast dat het grootste deel van de opwarming van de aarde in de laatste zestig jaar is toe te schrijven aan door de mens uitgestoten broeikasgassen als kooldioxide (CO₂), methaan en lachgas.

2. De opwarming heeft in de hele wereld al grote veranderingen veroorzaakt. Dit is vooral merkbaar doordat weersextremen toenemen. De effecten verschillen regionaal. Zo warmen Noord- en Zuid-Europa beide sterk op, maar wordt het noorden van Europa natter en het zuiden juist droger. Ook dreigen sommige effecten van klimaatverandering onomkeerbaar te worden, zoals de stijging van de zeespiegel.

3. Tijdens de klimaattop van Parijs is overeengekomen dat we de aarde niet verder zullen opwarmen dan 1.5 graad Celsius. In alle scenario’s van het IPCC zal de grens van 1.5 graad wereldwijde temperatuurstijging echter al bereikt worden binnen de komende tien jaar.

Meer broeikasgassen, meer extreem weer

Sommige gebieden op aarde krijgen door de klimaatverandering te maken met extreme neerslag, andere juist met droogte en verwoestijning. Het KNMI voorspelt dat in de Hoorn van Afrika het weer aanzienlijk zal verruwen door meer extreme regenval en meer extreme droogtes. Voor grote delen van zuidelijk Afrika voorspellen alle modellen een toename van droogte. Ook wordt inmiddels de volledige smelting van de Noordpool voor mogelijk gehouden. Mede daardoor voorspelt het IPCC een zeespiegelstijging in de 21^e eeuw van 45 tot 82 centimeter.

Voedselzekerheid

Ook voor de wereldwijde voedselzekerheid heeft klimaatverandering gevolgen omdat het invloed heeft op de vruchtbaarheid van landbouwgebieden. De FAO (Food and Agriculture Organization of the United Nations) heeft de relaties tussen voedselzekerheid en klimaat in ontwikkelingslanden tot een van haar prioriteiten gekozen.

Klimaatvluchtelingen

De wereld vluchtelingenorganisatie UNHCR waarschuwt voor de ernstige gevolgen van klimaatverandering voor mensen in kwetsbare gebieden. Nu al moeten vele mensen huis en haard achterlaten vanwege droogte, overstromingen of een stijgende zeespiegel. Dat zorgt voor conflicten met gemeenschappen die de soms duizenden vluchtelingen tegelijkertijd moeten huisvesten op een grondgebied dat al schaars is aan landbouwopbrengsten.