De biobased & circulaire economie begint met een gezonde bodem

Voor een biobased & circulaire economie is het cruciaal om de gezondheid van de bodem op peil te houden. Op die bodem groeit namelijk de biomassa die nodig is voor zo’n duurzaam systeem. Klimaatplein partner Wageningen University & Research doet daarom gericht onderzoek naar verschillende aspecten van de bodem, zoals naar nutriënten en organische stof, slimmere teeltsystemen van een grotere diversiteit aan gewassen, uitgekiender begrazen door vee en mest als voedingsstof.

De hele biobased & circulaire economie begint goed beschouwd met de bodem. Zij levert immers de biomassa die de basis zal vormen voor een post-fossiele economie. Het is daarom zaak om die bodem ‘in shape’ te houden. De bodem is een voorraadkast, waar we niet meer kunnen uithalen dan er in zit. We moeten de kast op gezette tijden aanvullen. Peter Kuikman, onderzoeker naar duurzaam bodemgebruik, herkent het beeld en gaat nog wat verder. ‘De bodem is eigenlijk een eindige, fossiele standplaats, die nutriënten levert voor plantengroei. Maar als je niets doet, is het op een gegeven moment op’.  En dat geldt ook voor fysische aspecten, zoals de sponswerking en het watervasthoudend vermogen. ‘Je moet dus niet alleen de inhoud van de voorraadkast op peil houden, je moet ook de structuur ervan niet veronachtzamen. De kast poetsen en planken soppen.’

Organische stof

Naast nutriënten is vooral het gehalte aan organisch stof in de bodem van belang. Dat is doorslaggevend voor de vochthuishouding, zo weten de boeren de laatste jaren steeds beter. En ook bij burgers begint de aandacht voor organische stof toe te nemen. Vooral omdat iedereen er dagelijks mee te maken heeft, in de vorm van aardappelschillen, broccolistronken en fruit-resten. ‘Die organische resten moeten terug naar de bodem’, aldus Kuikman.

Dat kan door het in onbewerkte vorm, of gestabiliseerd als compost, met of zonder nutriënten als fosfaat en kalium op het land te brengen. ‘We kunnen het ook eerst deels vergisten met terugwinning van biogas en het kan ook worden gepyrolyseerd tot biochar (organisch restproduct bij het produceren van bio-brandstoffen en bio-kunststoffen)’, aldus Kuikman. ‘Het leuke is dat we er mede door onderzoek steeds beter in slagen een ’treintje’ te maken, met meerdere bewerkingen achter elkaar. Eerst vergisten, dan composteren en ten slotte een deel omzetten in biochar.’

Eenmaal terug in de bodem ontfermen micro-organismen zich over het organisch stof. Ze eten organisch stof vanwege hun energiehuishouding. ‘Daarbij ademen ze voor een deel CO2 uit en leggen een ander deel vast in de bodem. We moeten dat proces niet teveel verstoren door te ploegen, maar de micro-organismen verleiden hun stofwisseling te vertragen.’

Wilt u meer weten over het bodemonderzoek van Wageningen University & Research? Click dan hier >

Beeld: NRSC Soil Health