Stefan Leeffers > Stichting ZOA:
“ZOA is er op gericht mensen te helpen die in directe of indirecte zin slachtoffer zijn geworden van natuurrampen. We zijn daarom dagelijks bezig met de gevolgen van klimaatverandering. ZOA kan en moet daarin ook zelf haar verantwoording nemen en haar bedrijfsvoering duurzamer inrichten. Een Climate Makeover is daarin een geweldige kans om zonder veel kosten te maken en misschien zelfs te besparen toch duurzamer te kunnen ondernemen.”
[tabcontent id=”tab1″]
“Zonder extra kosten en misschien zelfs besparen door duurzaam te ondernemen”
Hoe duurzaam zijn goede doelen? Nog lang niet duurzaam genoeg, vindt Stefan Leeffers (1987), facilitair manager bij ZOA, de stichting die zich inzet voor slachtoffers van gewapende conflicten en natuurrampen. “Ik heb wel de indruk dat goede doelen meer investeren op gebied van duurzaamheid”, zegt Leeffers. “Ze kunnen ook niet anders dan duurzaamheid hoog in hun vaandel hebben. We kunnen het bijvoorbeeld niet permitteren om slachtoffers te helpen die getroffen zijn door overstromingen of droogte en vervolgens deel uitmaken van de oorzaak van die natuurrampen.”
Stefan Leeffers werkt nu ruim vijf jaar bij ZOA, de stichting waar hij al aan de slag ging tijdens zijn opleiding tot facilitair manager. Tijdens die studie werd Leeffers al geboeid door MVO-vraagstukken. “Vroeger was een facilitair manager iemand die enkel verantwoordelijk was voor een goede werkomgeving. Een moderne facilitair manager staat midden in de organisatie en wordt daardoor meer betrokken bij strategische vraagstukken in de bedrijfsvoering. Daarin is ruimte om processen beter en duurzamer in te richten.”
Dat komt goed uit, want er moet nog veel gebeuren om ZOA klimaatneutraal te maken. Er zijn op dit moment meer dan 800 medewerkers werkzaam bij ZOA. En die vliegen er op los – heel de wereld over. Leeffers: “We hebben berekend dat we jaarlijks alleen al met vliegreizen 490 ton aan CO2 uitstoten. Het woon- werkverkeer met 129 ton komt daar nog bij. Daar valt dus zeker winst te behalen. Natuurlijk moet er gevlogen worden, maar we moeten wel kritisch zijn. We zouden ons moeten afvragen of het wel noodzakelijk is om te vliegen, wanneer we soms ook met Skype iets kunnen afhandelen.”
Maar ook dichter bij huis valt er wat te besparen. Het ZOA hoofdkantoor staat op een bedrijventerrein in Apeldoorn en heeft een groot, plat dak. Daar kunnen zonnepanelen op. Toevallig loopt er al een project om dat voor elkaar te krijgen, maar de financiering is nog niet rond.
Rob van der Rijt van het Klimaatplein over deze Makeover:
“ZOA heeft een probleem met de vliegreizen. De hulpverleners moeten vliegen, daar kun je niet omheen. Maar wat Stefan zegt klopt zeker, er moet kritisch gekeken worden naar de noodzaak van die vluchten, hoewel ik verwacht dat die er vaak wel zal zijn. En vliegreizen hebben helaas een enorme footprint. Soms is het mogelijk veel winst te boeken met het beter op elkaar aan laten sluiten van vluchten. Een lange vlucht veroorzaakt namelijk minder uitstoot per kilometer dan een korte vlucht.”
Het adviestraject begint met het in kaart brengen van de CO2-voetafdruk. Vanuit dat inzicht is het makkelijk om straks die maatregelen te nemen die de meeste impact hebben. De CO2-voetafdruk van Stichting ZOA ziet er op dit moment als volgt uit:
[/tabcontent]
[tabcontent id=”tab2″]
Stefan Leeffers van Stichting ZOA is duidelijk en ambitieus: “Als stichting hebben wij de maatschappelijke verantwoordelijkheid om onze impact op klimaatverandering zo klein mogelijk te maken. We gaan er daarom voor om onze energiekosten, en daarmee onze CO2-uitstoot, zo laag mogelijk te maken. Om 100% klimaatneutraal te zijn hebben we al de nodige maatregelen genomen.”
Zo heeft Stichting ZOA alle oude verlichting vervangen door nieuwe energiezuinige LED. Ook hebben diverse ruimten bewegingsdetectie gekregen zodat het licht alleen maar brandt wanneer er iemand aanwezig is. Toch hebben alle ruimten naast bewegingsdetectie ook aan- en uitknoppen gekregen. Zo laten we ook nog wat verantwoordelijkheid bij de medewerkers zelf liggen in plaats van dat we alles aan de techniek overlaten.”
De warmte in het pand gaat op korte termijn verzorgd worden door een warmte terugwinsysteem. Dat systeem gebruikt oude warmte, die het pand moet verlaten om de lucht te verversen, en maakt daarmee nieuwe warmte. Dat scheelt behoorlijk in de stookkosten en het gasverbruik. Het pand is qua isolatie voldoende voorzien. De muren, het dak en het dubbel glas houden de warmte binnen, maar het is wel een aandachtspunt bij toekomstige verbouwingen om dat nog verder te optimaliseren.
De stroom die wordt ingekocht kan nog groener. Nu wordt gebruik gemaakt van groencertificaten uit Scandinavië maar het liefst stap je over op in Nederland opgewekte groene energie. Echter vanaf komend voorjaar is dat misschien niet eens meer nodig omdat er plannen zijn om het gehele dak van 1.600 vierkante meter te voorzien van zonnepanelen. Er zal dan zoveel groene energie zelf worden opgewekt dat zelfs de buren daar gebruik van kunnen maken.
En dan de broeikasgassen die worden veroorzaakt door het vliegverkeer, verantwoordelijk voor zo’n 79% van de CO2-voetafdruk… “Als ontwikkelingsorganisatie is het noodzakelijk dat we vliegen, geeft Stefan Leeffers aan. Vanwege de culturele verschillen, de praktische hulpvraag en de taalbarrières moeten we gewoon heel vaak op de hulplocaties zelf aanwezig zijn. Op die locaties is praktisch gezien ook niet altijd internet aanwezig. Natuurlijk gebruiken we zoveel als mogelijk Skype voor onderlinge communicatie en proberen we met behulp van webinars ons personeel in ontwikkelingslanden te instrueren. We combineren bezoeken aan de regio’s zo veel en optimaal mogelijk en organiseren ook veel lokaal zodat er minder gevlogen hoeft te worden. Maar aan het fysieke contact ontkomen we niet en daarvoor moeten we vliegen. We onderzoeken nu de mogelijkheden om voor die uitstoot toch onze verantwoordelijkheid te nemen door die te compenseren met behulp van een CO2 compensatieproject in Ethiopië.”
Op ons hoofdkantoor in Apeldoorn werken zo’n 65 mensen. Ook die komen iedere dag met een vervoersmiddel naar hun werk. Er wordt veel ge-carpoold en er is een fietsenplan om zo brandstofverbruik te verminderen. We zijn nog niet zo ver dat we massaal elektrisch gaan rijden, maar het is voor ons wel interessant om naar de rijstijl van de autobestuurders te kijken. Hoe zuinig wordt er gereden? Door een andere zuiniger rijstijl verwachten we nog tot zo’n 7% aan brandstofkosten, en dus ook aan CO2-uitstoot, te besparen.
Tussenverslag 3 mei 2016
“Vliegreizen bleken na de berekening met de CO2-calculator van het Klimaatplein zo’n 80% van onze voetafdruk uit te maken. In 2012 al is ZOA gestart met een CO2 compensatie project in Ethiopië. Hier worden al onze intercontinentale vliegkilometer gecompenseerd door aanplanting van bomen. Komend jaar zal in het teken staan van de evaluatie van dit project. Wanneer dit positief uitvalt, dan kan ZOA dit project nog verder uitrollen.
De ambitie om zelfstandig zonne-energie op te wekken lijkt te hoog gegrepen, omdat we als stichting geen belastingvoordeel hebben. Hierdoor stijgt de terugverdientijd aanzienlijk. Een alternatief heeft ZOA gevonden in het opwekken van energie voor de direct omgeving middels een postcoderoos.
Ook heeft ZOA haar afvalstroom verbeterd en wordt oud papier gerecycled tot nieuwe hygiëne en kantoorpapier, welke ZOA opnieuw gebruikt. Ook wordt ons GFT afval gebruikt in de eigen kantoortuin. Op deze manieren werkt ZOA stap voor stap aan een klimaatneutraal kantoor.
[/tabcontent]
[tabcontent id=”tab3″]
In dit filmpje laat stichting ZOA zien welke stappen zijn gezet richting een klimaatneutrale organisatie. Kijk zelf hoe ze bespaard hebben op energie, zelf duurzaam opwekken en bezig zijn met duurzamer vliegverkeer.
[/tabcontent]
