Innovatie in het mkb? Toets het op bijdrage aan mens, milieu en rechtvaardigheid.

In de huidige economie wordt innovatie vaak gedreven door groei en winstmaximalisatie. Maar deze manier van innoveren draagt juist bij aan ecologische uitputting en sociale ongelijkheid. In plaats daarvan pleiten onderzoekers Felix van Hoften en Rob van der Rijt in het academische tijdschrift Real-World Economics Review voor een andere benadering: alleen nog innoveren als het past binnen de principes van ‘Ontgroei’. Dat betekent: minder grondstoffen en energie gebruiken, op een eerlijke en democratische manier, gericht op het welzijn van mens en natuur.

Wat betekent Ontgroei-innovatie voor mkb-bedrijven?

De onderzoekers benadrukken dat innovatie hard nodig blijft – maar dan wel met duidelijke randvoorwaarden. Voor mkb’ers betekent dit: innoveren is prima, zolang het voldoet aan:

1. Geen belasting op het milieu (regeneratief ondernemen binnen planetaire grenzen).
2. Sociale en economische rechtvaardigheid.
3. Verbetering van welzijn voor mens én natuur.
4. Meer democratische zeggenschap over economische keuzes.

Voor veel mkb-bedrijven is dit geen ver-van-mijn-bed-show. Integendeel: kleinere bedrijven zijn vaak wendbaarder, meer geworteld in de gemeenschap en hebben al oog voor duurzaamheid en eerlijk ondernemen. Door hun schaal kunnen zij juist vooroplopen in deze toekomstbestendige manier van innoveren.

Van techniek naar échte waarde

Een innovatie hoeft niet persé hightech te zijn. Denk aan repareerbare producten, deelbare diensten, of biobased materialen. Een duurzame innovatie in het mkb kan ook meer sociaal van aard zijn: bijvoorbeeld overstappen op lokale, plantaardige catering, of werknemers actief betrekken bij besluitvorming. In de landbouwsector kunnen mkb’ers werken aan regeneratief bodembeheer en natuurinclusieve productiemethoden. En in de maakindustrie kunnen ze kiezen voor hergebruikte of biologisch afbreekbare grondstoffen.

Concreet: hoe toets je of je innovatie duurzaam is?

Om mkb’ers te helpen de juiste keuzes te maken, pleiten de auteurs voor een praktische toetsing van innovaties op de vier bovengenoemde voorwaarden. Overheden kunnen daar ook op aanhaken, bijvoorbeeld door aanbestedingen of subsidies afhankelijk te maken van deze duurzaamheidscriteria. Dat geeft ondernemers die écht werk willen maken van klimaat- en biodiversiteitsdoelen een eerlijkere kans op de markt.

Waarom dit belangrijk is voor de toekomst van het mkb

Als we doorgaan met het huidige model van grenzeloze groei, raken grondstoffen op, verslechtert het klimaat en worden ecosystemen onherstelbaar beschadigd. Juist mkb’ers kunnen en moeten hierin het verschil maken. Door niet alleen te denken aan winst op korte termijn, maar ook aan toegevoegde waarde en continuïteit op de lange termijn.

Het (Engelstalige) artikel van Van Hoften en Van der Rijt in Real-World Economics Review is HIER te lezen.