Slim klimaatbeleid: een prijs zetten op CO2 of het aanpassen van de energiebelasting?

Wanneer iemand economische schade toebrengt aan je onderneming, dan wil je dat dit wordt vergoed. En wanneer iemand chemisch afval op je bedrijventerrein dumpt, dan wil je dat die rommel zo snel mogelijk wordt opgeruimd. En zo is dat ook met het broeikasgas CO2. Dit broeikasgas veroorzaakt klimaatontwrichting dat nu al een enorme negatieve impact heeft op onze ecologie en economie. Daarom belast Europa al jaren een deel van de uitstoot van CO2 met behulp van het emissiehandelsysteem ETS waaronder ook de grote Nederlandse fossiele energieverbruikers vallen.

Werd bij aanvang van het ETS gerekend op een prijs van €30,- per ton CO2 om zo ook Europese klimaatdoelstellingen te halen, nu hangt de prijs al jaren rond de €5,- per ton. Vanwege de economische crisis en de uitgifte van te veel gratis rechten aan landen die hun intensieve industrieën wilden beschermen, geeft de huidige prijs op CO2 bedrijven geen enkele impuls om efficiënter energie te verbruiken.

Toch is met het klimaatakkoord van Parijs afgesproken dat een effectieve beprijzing van CO2 noodzakelijk is om de temperatuurstijging op aarde onder de twee gaden te houden. Mede daardoor zetten inmiddels al zo’n 1.000 bedrijven wereldwijd vrijwillig een interne rekenprijs op CO2. Daarmee dwingen ze zichzelf om duurzamer om te gaan met energie. En dat versterkt niet alleen de concurrentiepositie maar versnelt ook energie-innovaties.

Ook in Nederland wordt gepleit voor een hogere prijs op CO2. Zo sloot het huidige kabinet zich aan bij de carbon pricing leadership coaltion, een initiatief van de Wereldbank om internationaal te komen tot efficiënte samenwerking op het gebied van CO2-beprijzing. Maar hoe beprijzen wij nu eerst zelf in Nederland de uitstoot van CO2 en hoe leidt dat dan tot duurzame energie-innovaties?

De vervuiler betaalt niet

In Nederland is iets bijzonders aan de hand. Het is hier niet zo dat minder energie verbruiken wordt beloond. Nee, het is precies andersom: hoe meer gas en stroom je verbruikt hoe minder energiebelasting je betaalt. Zo betaalt een grootverbruiker een tarief aan energiebelastingen op stroom dat 155 keer kleiner is dan het tarief van een kleinverbruiker. Zo betaalt jouw slager op de hoek mee aan de lagere energielasten voor een grote raffinaderij een paar straten verderop. Niet echt solidair. Bovendien wordt de vervuiler beloond in plaats van dat ie betaalt voor de schade die aan ecologie en economie wordt aangericht.

Maar daar komt nog iets bij. Juist omdat, voor zowel stroom als gas, de energiebelasting fors omlaag gaat naarmate je er meer van verbruikt wordt de terugverdientijd van energiebesparende maatregelen voor grote bedrijven ook een stuk langer. In sommige gevallen is die er zelfs gewoon helemaal niet, tenzij met subsidies de terugverdientijd weer wordt ingekort.

Zonnepanelen en dakisolatie

Twee voorbeelden: het plaatsen van zonnepanelen is voor bedrijven die meer dan 50.000 kiloWattuur stroom gebruik niet terug te verdienen zonder subsidie. En het isoleren van een dak is bij grootverbruikers van gas (voor warmte) pas tot 10 jaar extra terug te verdienen dan bij een kleinverbruiker (18,7 jaar ipv 8,5 jaar).

Een juiste prijs zetten op CO2 moet zeker plaatsvinden om het klimaatakkoord in Parijs te halen. Met een prijs op CO2 van €100,- per ton zijn zonnepanelen zonder subsidie ook rendabel bij de Nederlandse grootverbruikers. En de terugverdientijd op dakisolatie vermindert met een prijs op CO2 van €100,- per ton bij een grootverbruiker (10 miljoen > m3 gas) van 18,7 naar 9,9 jaar.

Maar laten we, voor we in Nederland die noodzakelijke prijs op CO2 gaan zetten (waardoor we met dat geld meteen de kosten van arbeid kunnen verlagen), eerst eens goed kijken naar hoe we nu belasting heffen op energie. Dat kan in het belang van onze economie, ecologie en toekomstige generaties meer solidair, meer eerlijk en stukken meer verantwoord.

Door: Rob van der Rijt, oprichter Klimaatplein.com. Het Klimaatplein voerde een testcase met CO2-beprijzing uit bij drie Brabantse mkb-bedrijven. Voorgaand opinieartikel verscheen eerder in het Dagblad Trouw.

Foto: R. Morijn/Shutterstock.com