Voordelen invoering CO2 tax

Klimaatverandering gaat de komende decennia een steeds grotere negatieve impact hebben op de groei van de wereldeconomie. Uit recent onderzoek blijkt dat door de gevolgen van klimaatverandering, zoals overstromingen, droogte en een stijgende zeespiegel, de wereldeconomie jaarlijks voor honderden miljarden dollars aan schade ondervindt. En die schade zal, door stijgende temperaturen en extremer weer, nog verder toenemen. Een concreet voorbeeld is Bangladesh, waar een bijkomende opwarming van de aarde met 0,3 graden zal leiden tot een afname van 10 procent in landbouwproductiviteit. Dat lijkt ‘ver van mijn bed’, maar in een economie waar markten en prijzen internationaal van elkaar afhankelijk zijn, kan ieder zuchtje wind daar, het hier doen stormen. Nederland kan, in Europees verband, een rol spelen in het tegengaan van klimaatverandering door een voorstel te doen voor een eenvoudig en effectief klimaatbeleid op basis van de CO2-tax.

Falend Europees klimaatbeleid

Een van de voornaamste oorzaken van klimaatverandering is de door mens veroorzaakte uitstoot van broeikasgassen, waarvan CO2 het meest prominent is. In Europa hebben we, om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen, een CO2-emissiehandelsysteem ingevoerd. Ieder deelnemend Europees land krijgt een aantal emissierechten toegewezen dat ze per jaar mag uitstoten. Blijf je onder de toegewezen plafond, dan mag je de CO2-rechten die je overhoudt verkopen, kom je erboven, dan moet je rechten bijkopen. Omdat de wereldeconomie de afgelopen jaren minder hard is gegroeid dan voorspeld én omdat landen veel te veel emissierechten hebben toegewezen gekregen, faalt het emissiehandelssysteem. De rechten zijn te weinig waard waardoor landen en grote energie-intensieve industrieën zich niet economisch genoodzaakt voelen te investeren in energie-efficiency. Het systeem is daarnaast zo abstract dat ondernemers en consumenten geen idee hebben van wat een ton CO2 kost en hoe vermindering van uitstoot hen helpt om economisch te handelen.

CO2-tax als alternatief

Een alternatief voor het CO2-emissiehandelsysteem is een CO2-tax, of CO2-belasting. En dat werkt eigenlijk heel simpel: iedere fossiele brandstof kent zijn eigen CO2-uitstoot. Zo veroorzaakt het verbruiken van een liter benzine in een auto 2,78 kilo CO2 en het verbruiken van 1 kiloWattuur aan grijze stroom 0,455 kilo CO2. Je zou nu die uitstoot kunnen belasten. Dat belasten maakt het economisch minder interessant om het te gebruiken waardoor ondernemers en consumenten gestimuleerd worden er minder van af te nemen. Zo’n CO2-tax zal ondernemers en consumenten aanzetten tot het zoeken naar goedkopere en automatisch schone alternatieven voor energieopwekking.

Hoe werkt het in de praktijk?

Alles wat uitstoot van CO2 veroorzaakt wordt belast met een CO2-tax. Het tanken van een liter benzine, het verbruiken van grijze stroom voor de industrie en consument, het verwarmen van je huis of kantoorpand met aardgas etc. etc. Diegene die de meest negatieve impact heeft op ecologie en economie, betaalt het meest. Logisch toch? Nu spenderen mensen met een lager inkomen relatief meer geld aan energie-intensieve producten. Om een CO2-tax voor deze groepen in beginsel geen invloed te laten hebben op het besteedbaar inkomen, kunnen deze worden ontzien met behulp van inkomensafhankelijke belastingen. Ook zijn er bepaalde industrieën die wat meer tijd nodig hebben om hun energie-intensieve productiemethoden aan te passen, om zo hun concurrentiepositie te behouden. Ook daar kan in het begin compensatie voor verzorgd worden. Maar na verloop van tijd mag hetgeen dat schade toebrengt aan de economie (uitstoot van CO2) dan minimaal evenredig belast worden als datgene dat juist positief bijdraagt aan de economie (arbeid). Tot die tijd hebben zowel consumenten als ondernemers de tijd en keuzes gehad om te investeren in energiezuinige en duurzame oplossingen voor het verkrijgen van energie.

In Europees verband

Vooral de Europese Unie heeft zich tijdens de afgelopen klimaatonderhandelingen in Parijs, Kopenhagen en Doha ambitieus opgesteld om bijdragen te leveren aan het tegengaan van klimaatverandering. Helaas werd die ambitie niet door grote vervuilers als de VS, China en India gedeeld. Het is daarom ook niet te verwachten dat deze landen zich (nu al) aansluiten bij het invoeren van een wereldwijde CO2-tax. Maar Europa kan hierin wel het voortouw nemen en zich als meest maatschappelijk verantwoorde werelddeel opstellen. Belangrijk is het dan wel dat de gehele EU, met Nederland en wellicht een aantal Noord-Europese landen voorop, deelneemt aan de invoering van een CO2-tax om zo ondernemers binnen de EU op gelijke voet met elkaar te laten concurreren. Het invoeren van een CO2-tax zal een boost geven aan de Nederlandse en Europese markt voor energiebesparing en duurzame energieopwekking. Bovendien zijn de innovaties die door een CO2-tax worden gestimuleerd  later weer goed te exporteren.

Opbrengsten van CO2-tax

Een gedeelte van de inkomsten uit de CO2-tax kan worden aangewend om Europa voor te bereiden op de klimaatverandering die we al te wachten staan. Denk bijvoorbeeld aan het aanleggen van hogere dijken en duinen. De rest van de inkomsten kunnen rechtstreeks naar de algemene middelen. Bijkomend voordeel is dat stimulering van duurzame productiemethoden of duurzame energieopwekking niet meer door een overheid gesubsidieerd hoeft te worden omdat de markt nu vanzelf die richting op wordt gewezen. Ook kan vanwege de inkomsten uit de CO2-tax de belastingen op arbeid worden verlaagd. De overheid hoeft niet rijker te worden van een CO2-tax, maar zal er wel slimmer van worden, ook in het eigen inkoopbeleid. En laat dan deze CO2-tax een startpunt zijn voor een omslag in het verkrijgen van Europese- en Rijksmiddelen. Belast datgene dat negatief bijdraagt aan mens, planeet en economie en ontlast datgene dat juist bijdraagt aan ons welzijn.

Voordelen CO2-tax op een rij:

1. Directe link tussen gebruik en belasting: de vervuiler betaalt onmiddellijk
2. Groter bewustzijn bij verbruik van energie door directe link met CO2-tax
3. Energieverbruiker wordt economisch naar energiezuinig en duurzaam gedirigeerd
4. Enorme stimulans voor economie rondom energiebesparing en duurzame opwekking
5. Subsidies op duurzame energie kunnen op kortere termijn afgeschaft worden
6. Belasting op arbeid kan verlaagd worden door extra inkomsten CO2-tax
7. Goede vervanger van falend emissiehandelssysteem: eenvoudiger, directer, duidelijker
8. Makkelijk uit te voeren; iedere brandstof kent zijn eigen emissiefactor
9. Voor bepaalde ‘CO2-afhankelijke’  groepen in maatschappij: soepele overgangsfase naar CO2-tax
10. Goede opgang naar het beprijzen van overige ‘externalities’ zoals verbruik van water en biodiversiteit.

Heeft u een inhoudelijke reactie of suggestie naar aanleiding van deze blog? Plaats dan hieronder uw opmerking. En lees op onze speciale CO2-belasting webportal meer over wat een CO2-tax concreet voor u kan gaan betekenen.

Foto: M. Morijn/Shutterstock.com