Welvaart en welzijn, een wereld van verschil?

Bij het woord Welvaart heb ik altijd het idee alsof het aan verandering onderhevig is. De welvaart van nu is anders dan de welvaart van vroeger of in de toekomst. Is er überhaupt ooit Welvaart genoeg in een land, of worden verwachtingen iedere keer weer bijgesteld? Het woord Welvaart impliceert ook een mate van beweging richting een bepaald doel dat waarschijnlijk nooit gehaald zal worden omdat de ‘vaart’ er altijd ingehouden wordt.

Wat een tegenstelling dan met het woord Welzijn, dat veel meer een gevoel van rust, vriendelijkheid en tevredenheid geeft. Ook is Welzijn een woord waar geen beweging in zit, je bent het of je bent het niet. En wanneer je het nu nog niet bent kun je werken aan je Zijn om dat Wel te laten worden. Heb je daar Welvaart voor nodig ? Ik denk dat dit zeker kan helpen, maar absoluut niet allesbepalend is.

Waarom zo’n filosofische inleiding? Mijn verwachting is dat we de komende jaren aan Welvaart zullen moeten inleveren. Grondstoffen, energie en voedsel worden duurder, overheidsbestedingen staan onder druk en de consument houdt door onzekerheid over de huizenmarkt en zijn pensioen de vingers op de knip. Een krimpende economie betekent voor een overgrote meerderheid van de Nederlanders dat ze minder Euro’s te besteden hebben dan voorheen. Minder Welvaart dus. Geen tweede televisie, geen tweede vakantie, maar wel meer tweedehands…

Is dat erg? Wanneer minder welvaart niet ten koste gaat van de eigen gezondheid of het onderwijs van kinderen zou ik zeggen : Nee. Maar wanneer je je Welzijn laat afhangen van de Welvaart waarin je leeft, dan ga je een probleem krijgen de komende jaren. Energieprijzen zullen bijvoorbeeld blijven stijgen door een groter wordende vraag naar steeds schaarser wordende fossiele brandstoffen. En voedselprijzen zullen blijven stijgen door een stijgende wereldvraag naar bijvoorbeeld graan en rijst, terwijl klimaatverandering nu al een grote negatieve invloed heeft op de beschikbaarheid daarvan.

Overschakelen naar een meer duurzame en zelfvoorzienende samenleving lijkt mij essentieel maar vergt nu gedrag en investeringen die in het teken van Welvaart niet verantwoord zijn. Waarom zou je immers niet én een Smartphone én een Tablet én een Laptop én een TV tegelijkertijd aan hebben staan ? Dát is pas een teken van Welvaart!

Welzijn vergt een gedrag, of eerder een gemoedstoestand waarbij een samenleving zich laat meten door tevredenheid, vriendschappelijkheid of geluksgevoel, en niet door besteedbaar inkomen of financieel vermogen. En dat vergt weer een omslag in ons denken, in ons handelen, en uiteindelijk in onze cultuur. In plaats van nu energie te steken in het streven naar meer welvaart, die zijn grenzen ecologisch gezien al lang heeft bereikt, kunnen we beter investeren in ons Welzijn. Accepteren dat het zo eigenlijk wel mooi genoeg is met onze Welvaart zal dat Welzijn alleen maar bespoedigen.