Windenergie, een kwestie van wennen?

Toen ik twintig jaar geleden op verjaardagsfeestjes vertelde dat ik mijn brood verdiende met windenergie, werd ik meestal wat meewarig aangekeken. Men dacht steevast dat ik met molentjes liep of een klap van de molen had gekregen. Maar ik was dusdanig door het onderwerp  gegrepen dat ik het niet meer losliet. Ondertussen wordt windenergie niet meer belachelijk gevonden. Wel is er verzet tegen de komst van windmolens. Dat gebeurt lokaal, als er ergens een windpark wordt gepland. Maar ook op grotere schaal komt het voor. Regelmatig verschijnen er artikelen in de media of worden er Kamervragen gesteld. Windenergie gooit een steen in de vijver met gevestigde belangen en dus wordt er tegengas gegeven. En dat is eigenlijk helemaal niet zo gek.

Wat is er mis met de trekschuit?

Kijk maar eens naar de komst van de eerste stoomtrein in 1839: dat kon rekenen op een hoop onrust. Wat is er mis met de trekschuit? Is het wel veilig? Geven mijn koeien nog wel melk? Mensen maakten zich zorgen en zagen het nut er niet van in. En moet je nu eens zien: de trein is niet meer weg te denken uit onze hedendaagse maatschappij. Natuurlijk, er is wel eens vertraging en er gaat ook wel eens wat mis op het spoor. Maar al met al heeft het ons ontzettend veel gebracht en is de trein een algemeen geaccepteerd en veel gebruikt vervoersmiddel geworden. Ik hoop dat we, over de nodige jaren, hetzelfde kunnen zeggen over de ontwikkeling van windenergie. Maar dat gaat niet vanzelf!

Participatie omwonenden

In de afgelopen jaren is steeds meer het besef ontstaan dat het noodzakelijk is om burgers, en met name omwonenden, te betrekken bij de ontwikkeling van een windpark. Ze verdienen een belangrijke, actieve rol. Het is belangrijk om op tijd en transparant in gesprek te gaan over je plannen. Gelukkig wordt deze gedachte – veelal beschreven onder de noemer ‘participatie’- steeds breder gedragen. De gedragscode Participatie en Communicatie Wind op Land (NWEA, Natuur & Milieu & Greenpeace, 2014) is hier een mooi voorbeeld van. De meeste mensen begrijpen heel goed dat het belangrijk is dat er meer duurzame energie komt. Maar als dat een impact heeft op hun leefomgeving vinden mensen het fijn dat er ook serieus naar hun opmerkingen geluisterd wordt, en waar mogelijk, wat mee gedaan wordt. Dat haalt al heel wat kou uit de lucht. Voor financiële participatie door omwonenden is de laatste jaren ook steeds meer aandacht. Door burgers de kans te geven om financieel mee te doen wordt gestreefd naar een evenwichtige verdeling van de lusten en de lasten van een windpark. Er zijn veel verschillende vormen van financiële participatie. Bij voorkeur wordt in overleg met de omgeving bepaald op welke wijze dit wordt ingevuld. Op deze manier zijn er financiële opbrengsten voor de omgeving en hebben de mensen er alle belang bij dat het project bij hun in de buurt goed draait.

Ontwikkeling van techniek

Naast de verschillende vormen van participatie speelt ook de ontwikkeling van techniek een rol op weg naar acceptatie. Denk aan de ‘uilenveren’ die tegenwoordig worden aangebracht op de bladen van een windmolen. Door deze nieuwe techniek wordt het geluid, veroorzaakt door het draaien van de wieken, aanzienlijk verminderd. Er is steeds meer oog voor hinder die soms door omwonenden wordt ervaren. Zo is er onderzoek gedaan naar de verlichting op windmolens. Veel mensen ervaren de rood knipperende veiligheidsverlichting, die in bepaalde gevallen verplicht is vanwege luchtvaartregels, in de avonduren als hinderlijk. De aanbeveling van het onderzoeksteam is om in de regelgeving de mogelijkheid te bieden om voor een specifiek windpark af te wijken van de standaard voorschriften. Bijvoorbeeld door de lampen niet meer te laten knipperen en minder fel te laten branden als het helder weer is. Ik verwacht dat de technologie zich de komende jaren blijft ontwikkelen en windmolens hierdoor steeds minder voor hinder zullen zorgen. Ook dat is belangrijk voor de acceptatie van windenergie.

Nog steeds vertel ik op verjaardagsfeestjes graag over mijn werkzaamheden in de windbranche. Het is bijzonder om te merken dat de reacties die ik krijg met het jaar positiever worden. Laat het een voorbode zijn voor de verdere ontwikkeling van windenergie. Want we hebben het simpelweg nódig.

Arthur Vermeulen is als manager verantwoordelijk voor Raedthuys Windenergie.