Een daadkrachtig energiebeleid: de vervuiler betaalt

Als we in Nederland de doelstelling van het Energieakkoord willen halen, mogen we wel opschieten. Over zeven jaar moet 16 procent van de gebruikte energie hernieuwbaar zijn. Nu is dit slechts 6 procent en daarmee bungelt ons land onderaan de Europese lijst. Minister Kamp, verantwoordelijk voor het energiebeleid, zou dus haast moeten hebben. Maar met zijn vorige maand gepresenteerde Energierapport 2016 maakt hij een flegmatische indruk. In plaats van een call for action komt de minister met het voorstel om te praten: een energiedialoog. En bij gebrek aan plannen van zijn kant, legt de minister het initiatief bij de markt en de samenleving.

Behalve flegmatisch toont Henk Kamp zich ook somber. De Nederlandse burger mist het gevoel van urgentie dat noodzakelijk is voor een transitie naar een duurzame energie-opwekking, stelt hij. Maar wie het Motivaction-onderzoek waarop Kamp zich baseert, nauwkeuriger leest, wordt juist opgewekt. Ik citeer: ‘Iets meer dan de helft van de Nederlanders geeft aan een bijdrage te willen leveren aan een duurzame energievoorziening. En een even grote groep denkt klimaatverandering ook te kunnen tegengaan door de keuzes die men zelf maakt.’ En wie nog beter heeft opgelet, weet dat het niet alleen bij voornemens blijft: Nederland kent ruim 500 lokale initiatieven op het gebied van duurzame energie: van de Zonnecoöperatie in West-Friesland tot Zeeuwse Stroom in Zeeland.

In de hoop dat er echt wat te praten valt neem ik de uitnodiging voor een dialoog graag aan en doe ik een voorstel voor een nieuw energiebeleid. Een eerlijk en transparant beleid waarmee we meer kans maken de doelstelling van het Energieakkoord te halen, dan bij voortzetting van het huidige beleid.

Het huidige energiebeleid geeft tegenstrijdige prikkels. Enerzijds subsidieert het investeringen in duurzame energie – het ministerie van Economische Zaken stelt dit jaar circa 8 miljard euro beschikbaar aan subsidies voor duurzame energie (SDE+) -, anderzijds belast de overheid het verbruik van energie via de energiebelasting, ook als deze uit een duurzame bron komt. De administratieve lasten die voortkomen uit het gelijktijdig subsidieren en belasten van duurzame energie vertragen de ontwikkeling van nieuwe projecten. Doordat de energiebelasting op geen enkele wijze is gerelateerd aan de CO2-uitstoot die samenhangt met de opwek of het gebruik van de energie stimuleert de overheid indirect het gebruik van fossiele brandstoffen.

Nederland heeft een daadkrachtiger aanpak nodig. Laten we energiebelasting heffen op basis van de uitstoot van CO2 volgens het principe van ‘de vervuiler betaalt’. Gas en stroom van verschillende bronnen krijgen dan elk een ander belastingtarief. Het nieuwe systeem lijkt hiermee op het systeem van BTW, waarbij in plaats van toegevoegde waarde de CO2-uitstoot wordt belast.

Energiebelasting volgens dit principe heeft drie voordelen: ten eerste krijgen investeringen in duurzame energie een stimulans, doordat elektriciteit uit hernieuwbare bronnen aanzienlijk meer waard wordt dan elektriciteit die wordt verkregen met fossiele brandstoffen als kolen en gas. Ten tweede kan een deel van de Subsidie Duurzame Energie worden afgeschaft, wat niet alleen miljarden euro’s scheelt maar ook administratieve rompslomp. En ten slotte zal dan blijken dat de maatschappelijke kosten van kolencentrales zo hoog liggen dat ze waarschijnlijk worden stilgezet.

Dus minister Kamp, vervang de energiebelasting door een nieuwe belasting op basis van de hoeveelheid vervuiling. Wie meer CO2–uitstoot veroorzaakt, betaalt meer belasting. De markt kan zijn werk doen, de overheid heeft een robuust controlemiddel en een bestendige inkomstenbron uit energie. En – het belangrijkste – Nederland heeft een realistisch perspectief op een duurzame wereld, gebaseerd op hernieuwbare energiebronnen.

Evert den Boer is CEO bij Greenchoice

Lees meer over de maatschappelijke kosten van klimaatverandering >
Support de petitie voor invoering van een effectieve CO2-belasting >