Hoe gaan Nederlandse MKB-bedrijven van het gas af?

We willen minder en liefst geen gas meer uit Groningen. We hebben daarnaast klimaatdoelen te halen en we willen naar een schone, duurzame en circulaire economie. Welke rol kan het Nederlandse MKB hierbij spelen? Wat kunnen zij zelf doen om aardgasloos te ondernemen?

Diverse sectoren, verschillende doelen

Iedere sector in Nederland zet vooralsnog aardgas in als energiemiddel. Het wordt gebruikt voor verschillende doeleinden. Een kantoor of winkel is er mee te verwarmen, een restaurant kan er op koken, een productiebedrijf gebruikt het voor een stoom- of droogproces en een logistiek dienstverlener kan er op rijden. Bij de ene onderneming is duurzaam verwarmen de grootste uitdaging terwijl bij de ander dat het aanpassen van het productieproces is.

Gasloos verwarmen van bedrijfspand

Duurzaam verwarmen begint bij een goede isolatie. Een gebouw dat heel goed is geïsoleerd heeft in de winter maar weinig warmte nodig om prettig in te kunnen werken. Nieuwere gebouwen van na 2000 hebben goede isolatie en HR++ glas. Wat oudere panden hebben wel isolatie, maar minder dik. En nog oudere zijn vaak maar gedeeltelijk geïsoleerd, de isolatie van de gevel en de vloer ontbreekt dan in veel gevallen. Duurzaam verwarmen start met een goede isolatie om zo de warmte überhaupt binnen te houden.

Duurzame verwarming is vervolgens verwarming zonder aardgas. Dus warmte uit duurzame stroom of biogas, warmte uit de bodem die in de zomer is opgeslagen, warmte uit diepere aardlagen en warm water van zonneboilers. Elektrische warmtepompen en stadsverwarming via warmtenetten vervangen de vertrouwde cv-ketel op gas.

Infraroodpanelen tenslotte geven stralingswarmte, net als gloeiende houtblokken. Ze zijn een zuinige verwarming in de winkel, op kantoor of op plekken waar maar kort of af en toe gewerkt wordt. Zo hoeft niet de heel ruimte verwarmt te worden, maar alleen de plek waar iemand aan het werk is.

Elektrisch koken

Steeds meer topkoks koken elektrisch. Ze nemen vanwege praktische en duurzame redenen afscheid van de gaskookplaat. Wokken op inductie gaat prima en de snelheid van de hitte is goed te reguleren. Kookpannen worden ook steeds slimmer en communiceren met de kookplaat. Daardoor is het bijvoorbeeld beter grillen en kan een pan bijna niet meer oververhitten. Het voordeel van elektrisch koken is bovendien dat de temperatuur in de keuken werkbaar blijft.

Duurzamer produceren

In bijna alle gevallen kan voor productieprocessen gebruik gemaakt worden van duurzame elektriciteit uit zon en wind. Maar hoeveel écht nieuwe materialen moeten er geproduceerd worden? Dat is een goede eerste vraag wanneer het gaat om duurzaam produceren.

Deze vragen zou een ondernemer moeten meenemen bij (het opstarten van) zijn productieproces:

1. Kan ik anders en slimmer ontwerpen zodat er minder materiaal nodig is en er minder weggegooid wordt?
2. Is het mogelijk minder verlies van materiaal te realiseren tijdens het maakproces?
3. Kan het materiaal elders hergebruikt worden in plaats van dat we het omsmelten of omvormen voor hetzelfde gebruik?
4. Kunnen we componenten hergebruiken in plaats van recyclen?
5. Zijn producten langer te gebruiken door duurzamer en kwalitatief hoogwaardiger te produceren?

Vervolgens moet datgene wat gemaakt wordt zo efficiënt mogelijk en met alleen duurzame energie geproduceerd worden. Daarvoor is veel duurzame energie (wind en zon) nodig, windparken moeten er dan ook snel komen om een gasloos MKB mogelijk te maken. Maar kijk ook naar de mogelijkheden om zelf duurzame energie op te wekken >

Restwarmte inzetten voor gasloos MKB

Elk industrieel proces kan draaien op duurzame elektriciteit. Ook extreem energie-intensieve productieprocessen met gebruik van warmte van 2500°C kunnen met duurzame elektriciteit worden gemaakt. De vrijgekomen warmte gedurende het productieproces blijft in veel bedrijven onbenut en wordt in het water of de lucht ‘gestort’. Het maken, vervoeren, bewaren en bufferen van warmte om het eventueel op een geschikter tijdstip te gebruiken is cruciaal voor een duurzame energiehuishouding.

Het is dus zaak om warmte niet weg te laten lekken, maar opnieuw te benutten om nog meer warmte mee te maken. Met warmte kan dan op een gewenst moment ook elektriciteit gemaakt worden.

Duurzamer vervoer

Aardgas is bruikbaar als transportbrandstof. Er rijden leasewagens, bussen en bestelwagens op aardgas. Het blijft natuurlijk een fossiele brandstof waar CO2 vrijkomt bij verbranding. Meer gebruik maken van het openbaar vervoer en elektrisch rijden is dan dé oplossing. Zowel voor personen- als goederenvervoer. En vanwege fiscale maatregelen ook nog eens financieel interessant voor MKB ondernemers. Check ook deze twintig tips voor een duurzaam mobiliteitsbeleid >.

Het is in een korte blog als deze niet mogelijk alle oplossingen voor een aardgasloos MKB aan te dragen. Ik heb verschillende praktische mogelijkheden en oplossingsrichtingen geschetst. Er zijn inmiddels diverse financieringsmogelijkheden > die energiebesparing en verduurzaming mogelijk maken. En ook zijn er subsidies > beschikbaar.

Het mooie van alles is dat de kennis, kunde en faciliteiten er zijn om Nederland gasloos te maken. Vanaf vandaag al! Gestructureerd aan de slag met energiebewust ondernemen? Maak dan gebruik van ons 5-stappenplan >. En bekijk zeker eens de duurzame oplossingen van al onze partners >

Foto’s: Citymarketing Tilburg, ‘s-Hertogenbosch en Shutterstock