Klimaatakkoord gesloten, ga maar weer rustig slapen.

De Klimaattop in Parijs is voorbij. Er ligt een klimaatakkoord. Het doel van de 2°C mondiale temperatuursstijging is zelfs aangescherpt tot het streven naar 1.5°C. Het akkoord is internationaal bindend, 195 landen hebben getekend, waaronder Nederland. Hoera! We doen een vreugde dansje. De overheden nemen toch de leiding om het klimaatprobleem aan te pakken. Nu kunnen we allemaal weer rustig slapen en over tot de orde van de dag.

Ja, dit akkoord is een belangrijke stap voorwaarts. En ja, het is ook dankzij een groeiende klimaatbeweging van onderop dat dit mogelijk is gemaakt. Maar dit probleem is ernstig. Vele malen ernstiger dan de berichtgeving doet vermoeden. Iedere dag dat er geen actie ondernomen wordt zullen de gevolgen extremer worden. Kosten zullen oplopen. Iedereen gaat hiermee te maken krijgen. Droogtes, bosbranden, verwoestende orkanen en overstromingen zullen extremer worden en steeds vaker voorkomen. We kunnen conflicten vanwege schaarste aan schoon drinkwater verwachten, het aantal mensen dat honger moet lijden zal toenemen en de migratiestromen van de afgelopen tijd zijn slechts een glimp van wat ons te wachten staat. Het is de basis van ons bestaan dat op het spel staat en de meest kwetsbaren worden als eerst en nu al hard geraakt. En nee, overheden gaan dit niet oplossen als wij ze daar niet toe dwingen.

Daarom moeten we tot het uiterste gaan om dit probleem aan te pakken. Want we weten al lang dat het nodig is. We weten al lang wat ons te doen staat. En nog steeds gebeurt er veel te weinig. Waarom? Gevestigde belangen met veel macht en geld. Een handje vol grote bedrijven in de fossiele industrie. Bedrijven die ten koste van alles, alleen aan hun eigen winst denken (Lees: Exxon’s climate lie). Maar deze macht kunnen we makkelijk doorbreken. Als er maar genoeg van ons zijn. Als we maar samenwerken. En als we maar tot het uiterste durven te gaan.

Nu is dat moment gekomen voor mij. Vanaf 2004 ben ik tijdens mijn studie Milieu-wetenschappen in Utrecht erg geschrokken. Ik schrok van alle exponentiële grafieken die aan mij gepresenteerd werden tijdens college: over bevolkingsgroei, temperatuurstijging, ontbossing, vervuiling, etc. Mijn conclusie: we leven in een unieke tijd, veranderingen gaan in een razend tempo en ik ga een unieke transitie meemaken. Na mijn studie werd ik in 2011 verkozen tot Jongerenvertenwoordiger Duurzame Ontwikkeling naar de Verenigde Naties. Geweldig! Dacht ik, nu kan ik eindelijk de problemen waarover ik me zorgen maak op wereldniveau aanpakken. De VN, daar gebeurt het, daar ligt de verantwoordelijkheid van alle overheden samen om wereldproblemen als klimaatverandering aan te pakken. Maar weer schrok ik enorm. Ik schrok van de ouderwetse processen, de onwetendheid van onderhandelaars en de enorme traagheid waarop er onderhandeld werd. De manier waarop daar gesproken werd, deed absoluut geen recht aan de enorme urgentie van de wereldwijde uitdagingen waar we voor staan. Bovendien werden wij als jongeren – de generatie die moet leven met de gevolgen van deze processen – vooral als lastig ervaren en moesten de ‘achterkamertjes’ voor een oplossing zorgen. Mijn vertrouwen in dat proces nam dus, naarmate ik meer conferenties mocht meemaken, exponentieel af.

Het werd me heel duidelijk dat er – hoe groot dit probleem ook is – niemand aan de knoppen zit om dit ook daadwerkelijk op te lossen. Iedereen in dit VN proces – alle overheden, maar ook belangen groepen, individuen, NGO’s, etc. – waren met hun eigen belang bezig. Je moet het je zo voorstellen: je zit in een bus die op het ravijn afraast en alle passagiers hebben alle vertrouwen in de chauffeur. Maar de chauffeur zit achterin de bus te wachten totdat een van de passagiers opstaat om het stuur te pakken. Tegelijkertijd zijn de passagiers slecht geïnformeerd, dus niemand staat op om de bus van koers te doen wijzigen. Iedereen denkt bovendien: wie ben IK om het stuur te pakken? Iemand anders zal dat toch wel doen?

Dit is precies wat er gebeurt met het klimaatprobleem. Maar gelukkig is er hoop. Zijn er steeds meer individuen en NGO’s die opstaan en samenwerken. Die eigen belang laten voor wat het is en samen naar oplossingen gaan zoeken. Zo ben ik rechtstreeks van de gesprekken met Ministers als VN Jongeren-vertegenwoordiger, overgestapt naar het coördineren van een burger-beweging van onderop: de Fossielvrij campagne van 350.org.

Ik ben opgelucht dat ik niet meer aan tafel hoef met politiek leiders die geen leiderschap tonen. Nu ben ik trots dat ik mag samenwerken met burgers, studenten en individuen die dat leiderschap wel tonen. Mijn vertrouwen in de beweging van onderop is evenredig toegenomen met de successen die de divestment-beweging al gehaald heeft de laatste tijd. Binnen 3 jaar is er een wereldwijde beweging ontstaan die instellingen met een opgeteld vermogen van maar liefst 3.4 biljoen hebben weten te bewegen ‘fossielvrij’ te worden. Ook in Nederland hebben we met een kleine groep vrijwilligers het pensioenfonds ABP, dat ruim €350 miljard beheert, binnen een jaar van koers doen wijzigen nu ze 25% CO₂ gaan reduceren op hun investeringsportfolio.

Ik ben dan ook heel blij dat ik deze klimaattop in Parijs niet in het onderhandelingscentrum in Le Bourget hoefde rond te lopen. Maar dat ik een bus vol met leiders naar Parijs mocht brengen om daar mee te doen aan trainingen en de ‘Red Lines’ actie op 12 December. De prachtige actie op L’avenue de la Grande Armee zette een rode lijn onder het onderhandelingsdocument: tot hier en niet verder. Het is duidelijk dat het op ons moet aankomen: “it’s up to us to keep it in the ground” stond er op een enorme banner van maar liefst 160 meter. Wij moeten als individuen leiderschap tonen om ervoor te zorgen dat dit klimaatakkoord ook daadwerkelijk uitgevoerd wordt door de politiek.

En er is geen tijd te verliezen. Het is ernst. Het gaat hier om mensenlevens. We hebben lang genoeg gelobbyd, gewacht, acties gevoerd, etc. Nu is het klaar. Het is hoog tijd om tot het uiterste te gaan. Daarom ben ik afgelopen maandag mijn #ClimateHungerStrike gestart. Samen met een groter groeiende groep staken we gezamenlijk 261 dagen – het aantal dagen dat de onderhandelaars bij de afgelopen COP’s gepraat hebben, zonder dat de CO₂ uitstoot is teruggedrongen.

De afgelopen 2 dagen heb ik afgebouwd met thee, sappen en wat soep, morgen zal ik een volle dag op water leven en vanaf donderdag ga ik aan de groente / fruit sappen.

Hierbij gebruik ik mijn macht als Nederlandse burger om mijn Minister President tot verantwoording te roepen. Graag hoor ik zo snel mogelijk van Minister President Rutte wat hij gaat doen om invulling te geven aan het Klimaatakkoord. Hoe gaat hij bijdragen om de opwarming van de aarde te beperken tot 2°C of zelfs 1.5°C? Hoe gaat hij met een gerust hart slapen?

Iedereen kan een dagje meestaken om ons te ondersteunen. Laat weten waarom je meedoet via twitter met #ClimateHungerStrike en like ons op Facebook.