Lavans: Duurzaam ondernemen met mens en planeet in het DNA

Bij Lavans in Helmond draait ondernemen al generaties lang om meer dan winst maken. Directeur-eigenaar Piet Heerkens noemt het “zorgen voor een zorgeloze werkomgeving” — niet alleen voor klanten, maar ook voor de eigen medewerkers. Die zorg zit diep in het DNA van het familiebedrijf, dat al sinds 1991 prijzen wint voor milieubewust ondernemen, lang voordat duurzaamheid een modewoord werd.

Een cultuur van zorg en vertrouwen

Duurzaamheid bij Lavans is geen project of beleidsplan, maar een manier van werken. “Mijn neef en ik zeiden dertig jaar geleden al: hij wilde het meest duurzame bedrijf zijn, ik het meest sociale. Dat hebben we nooit in workshops gegoten, maar zijn we gewoon gaan doen,” vertelt Heerkens. Die houding heeft geleid tot een bedrijfscultuur waarin lange termijn-denken, menselijkheid en vertrouwen centraal staan.

Medewerkers worden actief betrokken bij beslissingen. Toen er nieuwe wasmachines moesten komen, kozen zij voor een volledig geautomatiseerde wasstraat — een keuze die fysiek werk verlichtte, maar niet per se de voorkeur had van de directie. “Toch hebben we naar hen geluisterd. Dat is wat vertrouwen betekent,” zegt Heerkens. Ook bij de nieuwbouw van het bedrijfspand werd een groep medewerkers van de werkvloer uitgenodigd om ideeën in te brengen. “Iedereen heeft een tekening gemaakt van zijn ideale werkplek. Uit die mix ontstond het uiteindelijke ontwerp.”

Technologische vernieuwing met visie

Innovatie is bij Lavans nooit een doel op zich, maar een middel om zorgzamer en slimmer te werken. Al vroeg schakelde het bedrijf over naar een stoomloos wassysteem met warmteterugwinning, later vervangen door zonnepanelen en warmtepompen. “We waren vaak de eerste in de branche die iets nieuws probeerden,” zegt Heerkens. “Niet omdat het hip was, maar omdat het beter kon.”

Die bereidheid om te experimenteren komt voort uit vertrouwen in vakmensen. Zo gaf Heerkens een ingenieur die hij toevallig in het vliegtuig ontmoette, bijna de vrije hand om het wasproces te verbeteren. “Ik had geen dik rapport nodig, maar iemand die het gewoon ging doen.”

Toch is verduurzamen niet zonder hobbels. Lavans wil zijn bedrijfskleding volledig circulair maken, maar loopt tegen de grenzen van de techniek aan. “We zijn eigenaar van de kleding, ook als die is afgedragen. Maar textielrecycling op schaal bestaat nog nauwelijks. We blijven zoeken — samen met hogescholen, vervezelaars en spinnerijen — om de cirkel te sluiten.”

Menselijkheid als kern van duurzaamheid

Voor Heerkens is duurzaamheid breder dan techniek of grondstoffen. “Duurzaamheid is ook zorgen dat mensen op een prettige manier kunnen blijven werken, tot aan hun pensioen.” Bij Lavans werken zelfs gepensioneerde medewerkers graag nog een paar dagen mee. “Een vrouw van 72 zit bij ons op de administratie. Ze vindt het fijn en doet het goed — waarom zou ik haar wegsturen?”

Hij pleit voor een andere manier van kijken naar werk: niet als middel om geld te verdienen, maar als zinvolle bijdrage aan de samenleving. “Als werk zo wordt geframed, wil niemand ermee stoppen.”

Naar een nieuwe economie van betekenis

Heerkens ziet dat de huidige economische logica — altijd maar groeien — zijn houdbaarheidsdatum heeft bereikt. “Iets wat volwassen is, groeit niet meer. Een volwassen boom groeit ook niet. Waarom zou een volwassen economie dat wel moeten?” In zijn ogen ligt de toekomst in een maatschappij die zorg en betekenis centraal stelt, niet eindeloze expansie.

Daarvoor is volgens hem meer stabiliteit en richting vanuit de politiek nodig. “De maatschappij weet echt wel wat ze wil, maar mist perspectief. Polarisatie leidt af van wat nodig is: zorg voor elkaar, en een eerlijke beprijzing van grondstoffen.” Hij pleit daarom voor een CO₂-belasting op virgin materialen, zodat recyclen en hergebruiken aantrekkelijker worden.

“De lekkerste zalm zwemt tegen de stroom in”

Zijn advies aan andere ondernemers? “Wees eigenwijs. Eigenwijs is ook wijs. De lekkerste zalm zwemt tegen de stroom in.” Want juist wie durft af te wijken van de gebaande paden, maakt de grootste impact — op zijn bedrijf, zijn mensen én de wereld daarbuiten.

Dit interview is onderdeel van het Impact-Up onderzoeksproject mede uitgevoerd door het lectoraat duurzaamheidstransities van de Breda University of Apllied Sciences.