Radicale stappen EU nodig voor tegengaan klimaatverandering

In 2009 schreef ik een analyse over het falen van Kopenhagen. Falend Europees leiderschap was een van de redenen waarom het zo faliekant mislukte met een mondiaal klimaatakkoord. Ik was niet de enige die dat constateerde. In de Europese Commissie werd de Deense Connie Heedegaard verantwoordelijk voor klimaatbeleid en het effect was door de jaren heen merkbaar. Namens Europa onderhandelde zij op de jaarlijkse VN-klimaattop namens de lidstaten. Het spreken met een mond in plaats van met zeventwintig verschillende vanuit de lidstaten maakte Europa weer een geloofwaardige gesprekpartner waar rekening mee gehouden moest worden. Europa werd weer de verbinder tussen de grote vervuilers (China en VS) en ontwikkelingslanden.

Klimaatbeleid is terug bij af

We staan nu ruim een jaar voor de grote revanche. Parijs 2015 moet het debacle van Kopenhagen doen vergeten. Vandaar dat alle ogen dan ook gericht waren op de top eind oktober in Brussel. Zou Europa haar leidende rol die zij in 2009 kwijt raakte maar nu langzaam weer had opgepakt gaan waarmaken met een ambitieus beleid? Helaas. Nee. Het werd een uitruilcircus van verschillende belangen en angst. Rutte keek ondertussen tevreden toe hoe de Polen en de Britten alle ambitie eruit sloopten. De grootste fout was echter dat de werkwijze van de afgelopen jaren weer overboord is gezet. Dat de regeringsleiders nu de lijnen mochten uitzetten over klimaatbeleid was een groot risico en nu is maar al te duidelijk waarom. De regeringsleiders hebben allemaal hun veto klaar om ambities af te remmen. Precies het probleem dat Europa had in 2009: een Europees gedrocht dat niet snel kon schakelen of tot besluiten kon komen waardoor het akkoord jammerlijk faalde terwijl de Europese regeringsleiders nog in een kamertje onderling zaten te bakkeleien.

De regeringsleiders zijn de belangrijke les vergeten… Dat het zo gek niet was dat klimaatcommissaris Heedegaard de lijnen uitzette. De Europese Raad wil weer dat toekomstige besluiten in de belangrijke Energie en Klimaatportefeuille via hun veto’s moet lopen. Daarmee wordt automatisch klimaatbeleid aangepast aan het land met de minste ambitie en inzet. Immers, die zal ten alle tijden zijn veto op tafel leggen als er te veel energie bespaard moet worden. Of duurzaam opgewekt moet worden . Of als de uitstoot beperkt moet worden.

Klimaat en energie bij uitstek onderwerpen voor Europees beleid

Klimaat en Energiebeleid is bij uitstek een onderwerp dat op Europees niveau geregeld moet worden. Door de Europese Commissie, gecontroleerd door het Europees Parlement. Wanneer dit wordt overgelaten aan de lidstaten is een gezamenlijk belang al snel uit zicht. Het gaat dan alleen nog maar om verschillende nationale belangen die worden uitgeruild. De prijs wordt betaald door toekomstige generaties: zij zullen te kampen krijgen met een continent dat achterop gaat lopen in innovatie en haar concurrentiepositie op het spel zet en de gevolgen van het opwarmen van de aarde. Want met de lage indicatieve ambities die niet nationaal doorvertaald worden weet je een ding zeker: in 2030 zal Europa nauwelijks wat zijn opgeschoten. Terwijl in China al beleid wordt voorbereid om kolencentrales te sluiten om uitstoot en luchtvervuiling te verminderen besloten de regeringsleiders de Europese kolencentrales gratis emissierechten te geven.

Radicale stappen nodig in belang toekomstige generaties

In Nederland haalt men zijn schouders erover op. Het zijn de Polen die zo moeilijk doen. Ik herinner me echter nog Diederik Samsom en minister Cramer in Kopenhagen. Zij waren net als ik dag en nacht in de weer om de tegenwerkende landen over de streep te trekken. Het mocht helaas niet baten, Kopenhagen faalde. Toch frameden zij beiden het in eerste instantie als een groot succes en een enorme stap. Nu zie ik een kabinet dat geen vinger uitsteekt om ook maar iets aan ambitieus klimaatbeleid voor elkaar te krijgen. En Samsom staat er nog steeds naast. Op weg naar een falend klimaatakkoord in Parijs. En net als toen in Kopenhagen roept het kabinet nu dat in Brussel een geweldig ambitieuze stap gezet is, baanbrekend welhaast, in het tegengaan van klimaatverandering.

Ik was voordat ik politicus was klimaatwetenschapper. Ik volg de wetenschap nog steeds op de voet. En ik weet dan ook dat als Europa niet heel snel stopt met framen en werkelijk afdwingbare wetgeving invoert we hard op weg gaan naar een wereld die onherroepelijk de lasten moet dragen van een veranderd klimaat. Ik schreef mee aan het IPCC-rapport dat de basis was voor de noodklok in 2009. Afgelopen weekend kwam hun rapport ten behoeve van Parijs 2015. De conclusie is helder: we zullen radicale stappen moeten zetten om toekomstige generaties niet op te zadelen met de prijs van extreem weer, verhoogde zeespiegel, extreme droogte en voedseltekorten. De onmacht van de Europese regeringsleiders van vandaag mag niet de blauwdruk zijn voor het onvermogen van de wereld echte gedurfde stappen te zetten.