Klimaatverandering is niet het probleem, maar de opwarming van de aarde wel

De zon verwarmt dagelijks onze aarde en de aarde straalt die warmte normaal gesproken weer uit. Maar broeikasgassen houden die warmtestraling vast. Gelukkig maar, want zonder dit natuurlijke broeikaseffect zou het gemiddeld over de wereld veel kouder zijn dan het huidige wereldgemiddelde van ongeveer 15 graden. Omdat de hoeveelheid broeikasgassen (zoals methaan en CO2) sinds de industriële revolutie enorm aan het stijgen is, wordt de warmte beter op aarde vastgehouden. Dat noemen we de opwarming van de aarde. En dit veroorzaakt vervolgens veranderingen in klimaatsystemen.

Broeikaseffect

Onze aarde wordt omringd door een laag gassen binnen de atmosfeer of dampkring. Daarbij zijn ook een aantal gassen zoals kooldioxide(CO2) en methaan (CH4) die ervoor zorgen dat een deel van de warmte van de zon binnen de atmosfeer blijft. Daardoor is het aangenaam warm op aarde en is er leven in alle huidige verscheidenheid mogelijk. Deze gassen noemen we broeikasgassen omdat ze hetzelfde effect geven als een broeikas (het vasthouden van warmte).

Broeikasgassen

Sinds 1750 is de concentratie van het broeikasgas CO2 in de atmosfeer met zo’n 40 procent toegenomen. Deze toename is veroorzaakt door het op grote schaal verbranden van fossiele brandstoffen zoals steenkool, aardolie en aardgas. Fossiele brandstoffen bevatten koolstof die miljoenen jaren geleden door planten is vastgelegd. Omdat we dat nu uit de bodem halen en gebruiken als brandstof komt de koolstof vrij in de atmosfeer als extra CO2. Daardoor wordt de warmte op aarde beter vastgehouden. We noemen we dit gevolg ook wel ‘het versterkte broeikaseffect’.

Een ander broeikasgas is methaan (CH4). Methaan komt voornamelijk vrij bij de veeteelt. Koeien, schapen en geiten produceren methaan bij het verteren van voedsel. Die methaan komt via hun adem, boeren en scheten in de atmosfeer. Methaan is een sterk broeikasgas: het heeft per kilo 28 keer meer effect dan een kilo CO2. De hoeveelheid methaan in de atmosfeer is sinds 1750 meer dan verdubbeld (150 procent).

Andere broeikasgassen zijn lachgas, waterdamp en fluorgassen (uit bijvoorbeeld airco’s).

Klimaatverandering

In de afgelopen ruim 100 jaar is de temperatuur op aarde al met 0,8 graden gestegen. Die extra warmte zorgt voor veranderingen in klimaatsystemen. Er verdampt bijvoorbeeld meer water waardoor er meer neerslag valt. Ook in Nederland zijn de buien de afgelopen jaren intenser geworden met veel schade aan gebouwen en landbouwgebieden als gevolg.

Andere gebieden op aarde zullen door de opwarming te maken krijgen met droogte en verwoestijning. Voor grote delen van zuidelijk Afrika voorspellen de modellen een toename van droogte. Ook wordt inmiddels de volledige smelting van de Noordpool voor mogelijk gehouden. Mede daardoor voorzien wetenschappers een zeespiegelstijging in de 21^e eeuw van 45 tot 82 centimeter.

De wereldvluchtelingenorganisatie UNHCR waarschuwt voor de ernstige gevolgen van veranderende klimaatsystemen voor mensen in kwetsbare gebieden. Nu al moeten vele mensen huis en haard achterlaten vanwege droogte, overstromingen of een stijgende zeespiegel. Dat zorgt voor conflicten met gemeenschappen die de soms duizenden vluchtelingen tegelijkertijd moeten huisvesten op een grondgebied dat al schaars is aan landbouwopbrengsten.

Het probleem

Klimaatverandering ontstaat doordat de aarde opwarmt. Klimaatverandering is dus niet het probleem (alhoewel het wel heel veel problemen veroorzaakt) maar het gevolg van de opwarming van de aarde dankzij menselijk handelen. Daarom wordt er wereldwijd beleid gemaakt om het verbruik van fossiele brandstoffen te verminderen en zelfs uit te faseren in het jaar 2050. Ook het stoppen van uitstoten van andere broeikasgassen wordt sterk aanbevolen en met financiële middelen gestimuleerd of door middel van wetgeving verboden. Daarnaast worden er manieren ontwikkeld om CO2 weer uit de lucht te halen, bijvoorbeeld door bosherstel en bosaanplant (bomen nemen door middel van fotosynthese koolstof weer op in hun biomassa).

Geïnspireerd om zelf aan de slag te gaan met het reduceren van de uitstoot van broeikasgassen? Bekijk dan onze vele fossiele energie-bespaartips of volg ons heldere 5-stappenplan voor energiebewust ondernemen.

En klik hier wanneer je meer wilt weten over de opwarming van de aarde en klimaatverandering.

Foto’s: Shutterstock.com